Quỹ hưu trí là gì? Nguồn hình thành quỹ và mục đích sử dụng
Quỹ hưu trí được sử dụng phổ biến cho mục đích chi trả tiền lương hưu hàng tháng và nhiều khoản trợ cấp khác cho người lao động về hưu. Vậy Quỹ hưu trí là gì? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguồn hình thành và vai trò và mục đích sử dụng của Quỹ này.
Quỹ hưu trí là một quỹ thuộc Quỹ bảo hiểm xã hội
1. Quỹ hưu trí là gì?
Quỹ hưu trí (HT) là một Quỹ trong Quỹ bảo hiểm xã hội do BHXH Việt Nam thành lập, tổ chức và quản lý, với mục tiêu chi trả và hỗ trợ đảm bảo thu nhập cho người lao động khi họ đến tuổi nghỉ hưu hoặc không còn khả năng lao động do các lý do khách quan như tuổi già, bệnh tật.
Căn cứ Điều 5, Luật Bảo hiểm xã hội 2014, Quỹ hưu trí hoạt động theo nguyên tắc "Đóng - Hưởng", nghĩa là quyền lợi được hưởng phụ thuộc vào thời gian và mức đóng góp. Hàng năm, cơ quan BHXH Việt Nam thực hiện báo cáo Quốc hội về việc quản lý và sử dụng các quỹ, đồng thời đánh giá khả năng cân đối Quỹ HT sau định kỳ mỗi 5 năm.
Như vậy, Quỹ hưu trí là một quỹ tiết kiệm mà người lao động đóng góp vào trong suốt thời gian làm việc để đảm bảo cuộc sống sau khi nghỉ hưu. Quỹ do các cơ quan BHXH huyện trở lên thực hiện chức năng quản lý, thu chi và tổ chức sử dụng theo quy định Pháp luật và hướng dẫn của BHXH Việt Nam.
1.1 Các nguồn hình thành Quỹ hưu trí
Quỹ hưu trí được hình thành từ sự đóng góp của người lao động và người sử dụng lao động, hoặc có thêm sự hỗ trợ đóng góp của Nhà nước trong một số trường hợp, đối tượng đặc biệt.
Cụ thể, căn cứ Điều 82, Luật BHXH năm 2014, quỹ hưu trí thuộc quỹ bảo hiểm xã hội và được hình thành từ các nguồn sau:
- Người sử dụng lao động đóng.
- Người lao động đóng.
- Hỗ trợ của Nhà nước.
- Khoản sinh lời từ các hoạt động đầu tư của Quỹ.
- Các nguồn thu hợp pháp khác.
Trong đó, tiền trích nộp vào Quỹ hưu trí - tử tuất (HT-TT) được trích ra một phần (theo tỷ lệ) từ tiền đóng BHXH hàng tháng của người lao động và người sử dụng lao động. Căn cứ theo mức đóng BHXH năm 2024 mới nhất do BHXH Việt Nam quy định thì tỷ lệ trích nộp vào quỹ HT-TT của người lao động và người sử dụng lao động lần lượt là 8% và 14% trên tổng mức đóng BHXH hàng tháng.
Quỹ HT được dùng để chi trả các quyền lợi của chế độ hưu trí
1.2 Quỹ hưu trí chi trả các chế độ nào?
Hiện nay, Quỹ hưu trí được sử dụng cho nhiều mục đích và có thể được dùng để chi trả các chế độ sau:
(1) Chi trả lương hưu hàng tháng cho người lao động đủ điều kiện sau khi họ nghỉ hưu. Số tiền được chi trả hàng tháng cho người lao động đã nghỉ hưu, giúp họ vẫn có thể đảm bảo thu nhập ổn định.
(2) Chi trả quyền lợi Bảo hiểm y tế cho người lao động về hưu gồm các chi phí cho các dịch vụ y tế và chăm sóc sức khỏe cho người hưởng hưu trí.
(3) Chi trả chế độ trợ cấp hưu trí một lần cho người tham gia BHXH. Trong trường hợp người lao động không đủ điều kiện để hưởng lương hưu hàng tháng, họ có thể nhận trợ cấp hưu trí một lần dựa trên số năm đã đóng BHXH.
(4) Chi trả phụ cấp tử tuất là khoản hỗ trợ tài chính cho gia đình khi người hưởng lương hưu qua đời. Gia đình của họ có thể nhận trợ cấp mai táng, trợ cấp tử tuất hoặc lương hưu một lần.
(5) Chi trả các chi phí liên quan đến các dịch vụ hỗ trợ, các chương trình an sinh xã hội nhằm chăm sóc, hỗ trợ người cao tuổi.
(6) Quỹ hữu trí còn được sử dụng để chi trả cho khoản chênh lệch do lạm phát. Theo đó mức hưởng trợ cấp của người lao động sẽ được điều chỉnh tăng theo hệ số trượt giá hàng năm để phù hợp với tính hình phát triển kinh tế, đảm bảo được mức sống cho người lao động.
Với quỹ hữu trí sẽ góp phần khuyến khích người lao động tham gia bảo hiểm xã hội. Quỹ này có vai trò như một hình thức an sinh xã hội, giúp người lao động cảm thấy an tâm hơn khi có sự đảm bảo về mặt tài chính sau khi nghỉ hưu.
Việc đóng góp và sử dụng quỹ hưu trí còn giúp người lao động có cuộc sống ổn định và an toàn hơn sau khi nghỉ hưu.
1.3 Vai trò cần thiết của quỹ hưu trí
Quỹ hưu trí bảo hiểm xã hội đóng vai trò rất quan trọng trong việc đảm bảo an toàn tài chính và sức khỏe cho người lao động sau khi nghỉ hưu. Dưới đây là một số lý do chính thể hiện vai trò của quỹ hưu trí gồm:
Bảo đảm nguồn thu nhập
Quỹ giúp người lao động bảo đảm nguồn thu nhập và duy trì mức sống ổn định khi họ không còn làm việc sau khi nghỉ hưu.
Chăm sóc sức khỏe
Quỹ hỗ trợ chi phí y tế, bao gồm cả điều trị bệnh và chi phí khám chữa bệnh, đặc biệt khi người lao động lớn tuổi thường có nhiều vấn đề sức khỏe.
Hỗ trợ thân nhân
Quỹ cung cấp các chế độ phụ cấp tử tuất, giúp gia đình (thân nhân) của người thụ hưởng có sự hỗ trợ tài chính khi người lao động qua đời.
An tâm trong công việc
Người lao động sẽ có tâm lý yên tâm hơn khi biết rằng mình có sự bảo đảm tài chính sau khi nghỉ hưu.
Công bằng xã hội
Đảm bảo mọi người lao động đều được hưởng lợi ích tương xứng với đóng góp của họ trong suốt quá trình làm việc.
Việc xây dựng và duy trì quỹ hưu trí không chỉ là trách nhiệm của cá nhân mà còn của cả xã hội và nhà nước, nhằm đảm bảo một tương lai ổn định và bền vững cho tất cả mọi người.
Trên đây là những chia sẻ từ Bảo hiểm xã hội điện tử EBH về Quỹ hưu trí, nguồn hình thành và vai trò của Quỹ. Nếu bạn cần biết thêm thông tin xin vui lòng liên hệ cơ quan BHXH nơi tham gia BHXH hoặc liên hệ tổng đài CSKH BHXH Việt Nam 1900 9068 (cước 1000đ/phút) để được giúp đỡ.
Thùy Dương
