Từ ngày 01/7/2025 Luật bảo hiểm xã hội (BHXH) 2024 chính thức có hiệu lực thi hành. Theo đó, người tham gia BHXH theo hình thức tự nguyện sẽ được áp dụng các chính sách, chế độ theo bộ luật mới. Vậy quy định về BHXH tự nguyện có những điểm mới đáng chú ý nào? Mời bạn hãy cùng EBH Thái Sơn tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

Người hưởng lương hưu BHXH tự nguyện cần đáp ứng 2 điều kiện

1. Quy định về điều kiện hưởng lương hưu BHXH tự nguyện

Để được hưởng lương hưu, người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện cần đáp ứng các điều kiện về tuổi nghỉ hưu và thời gian đóng BHXH cụ thể gồm có:

1) Các trường hợp đủ điều kiện hưởng lương hưu

Người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được nhận lương hưu hàng tháng nếu thuộc một trong hai trường hợp sau:

Trường hợp 1: Đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định tại Khoản 2 Điều 169 của Bộ luật Lao động 2019 và đã có thời gian đóng BHXH từ đủ 15 năm trở lên.

Trường hợp 2: Áp dụng cho người tham gia trước 01/1/2021 › Đã đóng BHXH tự nguyện từ đủ 20 năm trở lên và đủ 60 tuổi (đối với nam) hoặc đủ 55 tuổi (đối với nữ).

2) Thời điểm bắt đầu hưởng lương hưu BHXH tự nguyện

Thời điểm bắt đầu nhận lương hưu được xác định cụ thể cho từng trường hợp như sau:

› Trường hợp thông thường: Thời điểm hưởng lương hưu được tính từ ngày đầu tiên của tháng liền kề sau tháng người tham gia đủ điều kiện.

› Trường hợp tiếp tục đóng sau khi đủ điều kiện: Nếu người tham gia vẫn tiếp tục đóng BHXH tự nguyện sau khi đã đủ điều kiện, thời điểm hưởng lương hưu sẽ là ngày đầu tiên của tháng liền kề sau tháng họ dừng đóng và nộp yêu cầu hưởng lương hưu.

› Trường hợp đóng theo kỳ (3 tháng, 6 tháng, 12 tháng): Thời điểm hưởng lương hưu là ngày đầu tiên của tháng liền kề sau tháng người tham gia vừa đủ điều kiện, vừa có yêu cầu hưởng lương hưu.

› Trường hợp đủ điều kiện trước khi Luật BHXH 2024 có hiệu lực (01/7/2025): Nếu người tham gia đủ điều kiện nhưng không tiếp tục đóng BHXH tự nguyện từ ngày 01/7/2025, thời điểm hưởng lương hưu sẽ chính là ngày Luật có hiệu lực thi hành.

› Trường hợp đóng một lần cho thời gian còn thiếu: Thời điểm hưởng lương hưu là ngày đầu tiên của tháng liền kề sau tháng người tham gia đóng đủ số tiền cho thời gian BHXH còn thiếu.

› Trường hợp hồ sơ chỉ có năm sinh: Nếu hồ sơ không có ngày, tháng sinh, cơ quan BHXH sẽ lấy ngày 01/01 của năm sinh để làm căn cứ xác định tuổi. Thời điểm hưởng lương hưu được tính từ ngày đầu tiên của tháng liền kề sau tháng người đó đủ điều kiện.

Nhà nước tăng mức hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện cho người dân

2. Tăng mức hỗ trợ đóng cho người tham gia BHXH tự nguyện

Ngày 26/5/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 159/2025/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội về bảo hiểm xã hội tự nguyện.

2.1 Tăng mức hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện theo từng đối tượng

Một trong những chính sách nổi bật của Nghị định này là là tăng mức hỗ trợ người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Mức hỗ trợ từ ngân sách nhà nước được tính theo tỷ lệ phần trăm (%) trên mức đóng BHXH hằng tháng theo chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn. Cụ thể:

• Hỗ trợ 50% › Áp dụng cho người thuộc hộ nghèo, người sinh sống tại xã đảo hoặc các khu vực đặc thù theo quy định.

• Hỗ trợ 40% › Áp dụng cho người thuộc hộ cận nghèo.

• Hỗ trợ 30% › Áp dụng cho người tham gia là người dân tộc thiểu số.

• Hỗ trợ 20% › Áp dụng cho các đối tượng còn lại.

Căn cứ theo tình hình và điều kiện kinh tế - xã hội, Chính phủ sẽ xem xét điều chỉnh mức hỗ trợ theo từng thời kỳ cho phù hợp.

Ngoài mức hỗ trợ chung từ Trung ương, Ủy ban nhân dân các tỉnh/thành phố có thể trình Hội đồng nhân dân cùng cấp xem xét và quyết định các gói hỗ trợ thêm cho người dân tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn, tùy thuộc vào điều kiện kinh tế và khả năng cân đối ngân sách của địa phương.

2.2 So sánh mức hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện mới và cũ

Mức hỗ trợ theo Nghị định 159/2025 đã tăng lên đáng kể so với quy định cũ tại Nghị định 134/2015/NĐ-CP:

Lưu ý: Trường hợp một người thuộc nhiều nhóm đối tượng hỗ trợ khác nhau thì sẽ được hưởng mức hỗ trợ cao nhất.

Nhà nước sẽ hỗ trợ tiền đóng dựa trên thời gian tham gia BHXH tự nguyện thực tế của mỗi người, nhưng tối đa không quá 10 năm (120 tháng).

Người tham gia hưởng chế độ thai sản BHXH tự nguyện

3. 02 chế độ mới dành cho người tham gia BHXH tự nguyện

BHXH tự nguyện đã có thêm những quyền lợi đáng kể cho người tham gia từ 1/7/2025, nổi bật là chế độ thai sản và tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp. Trước đây 2 chế độ này chỉ có người tham gia BHXH bắt buộc mới được thụ hưởng thì từ tháng 7/2025 người tham gia BHXH sẻ được nhận 

Từ ngày 01/7/2025, theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024, người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được hưởng thêm 2 chế độ mới thiết thực mở rộng đáng kể quyền lợi cho những người lao động tham gia.

1) Chế độ thai sản BHXH tự nguyện

Từ 01/7/2025, theo Điều 94 Luật BHXH năm 2024 người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng chế độ thai sản. Dưới đây là bảng tổng hợp một số điểm đáng chú ý về chế độ mới này.

Như vậy, người tham gia BHXH tự nguyện là lao động nữ sinh con hoặc lao động nam có vợ sinh con nếu đóng BHXH từ đủ 6 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con thì được nhận một khoản tiền trợ cấp thai sản là 2.000.000 đồng/con được sinh ra hoặc mỗi thai từ 22 tuần tuổi trở lên chết trong tử cung, thai chết trong khi chuyển dạ.

2) Bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện

Theo điểm d khoản 3 Điều 4 Luật BHXH 2024, bảo hiểm tai nạn lao động theo quy định của Luật An toàn vệ sinh lao động là một trong những chế độ mới bổ sung thêm dành cho người tham gia BHXH tự nguyện áp dụng từ ngày 01/1/2025.

Chế độ này được được quy định tại Nghị định 143/2024/NĐ-CP của Chính phủ dành cho đối tượng là người lao động không có hợp đồng lao động như lao động tự do, làm thời vụ hoặc người nội trợ, ... tham gia theo hình thức tự nguyện.

Điều kiện để hưởng chế độ là người tham gia BHXH tự nguyện bị suy giảm khả năng lao động từ 5% trở lên hoặc bị tai nạn lao động trong thời gian đang tham gia bảo hiểm không do mâu thuẫn cá nhân, tự gây thương tích hoặc do sử dụng chất cấm.

Người thụ hưởng chế độ được nhận 2 quyền lợi là được giám định mức suy giảm khả năng lao động và nhận trợ cấp một lần hoặc hàng tháng tùy theo mức độ suy giảm.

Bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện nhằm mục đích bảo vệ những lao động tự do trước rủi ro nghề nghiệp, giúp giảm gánh nặng tài chính khi gặp tai nạn trong quá trình làm việc và tăng tính công bằng của chính sách an sinh xã hội.

Việc bổ sung thêm 2 chế độ mới vào quyền lợi hưởng BHXH tự nguyện của người tham gia sẽ giúp tăng tính hấp dẫn của BHXH tự nguyện với người lao động tự do, đặc biệt với phụ nữ, người lớn tuổi và người dân tộc thiểu số. Chính sách mới cũng sẽ tạo điều kiện để người dân an tâm gắn bó lâu dài với BHXH, không lo mất quyền lợi khi không làm việc theo hợp đồng.

4. Bổ sung đối tượng mới được tham gia BHXH tự nguyện

Theo quy định tại khoản 4 Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội 2024, sẽ bổ sung 2 nhóm người mới được tham gia BHXH tự nguyện gồm:

(1) Công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên không thuộc đối tượng đóng BHXH bắt buộc và không phải là người đang hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hay trợ cấp hằng tháng; 

(2) Những người đang tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động hoặc làm việc, trừ trường hợp hai bên có thỏa thuận về việc đóng BHXH bắt buộc trong thời gian này gồm:

• Người làm việc theo HĐLĐ không xác định thời hạn hoặc xác định thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên, kể cả khi thỏa thuận bằng tên gọi khác nhưng vẫn có nội dung thể hiện rằng làm có được trả công, trả lương, chịu sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên phù hợp quy định pháp luật.

• Cán bộ, công chức, viên chức.

Quy định mới về bảo hiểm xã hội tự nguyện từ 01/7/2025 nhằm mục tiêu ngày càng có nhiều người dân có thể tham gia bảo hiểm xã hội và hưởng các chính sách an sinh thiết thực của chính phủ trong việc chăm sóc sức khỏe bản thân và hưởng lương hưu khi về già. 

Bảo hiểm xã hội điện tử eBH hy vọng mag lại cho bạn những thông tin hữu ích. Nếu bạn cần hỗ trợ vui lòng liên hệ cơ quan BHXH gần nhất hoặc EBH hotline HTKH 1900 558872 - 1900 558873 để được hỗ trợ giải đáp thắc và chính sách có liên quan.

Mạnh Hùng