Lương cơ sở hiện nay được sử dụng phổ biến làm căn cứ tính lương và mức hưởng trợ cấp bảo hiểm xã hội. Vậy mức lương cơ sở là gì? và lương cơ sở có phải là mức lương cơ bản không? Hãy cùng eBH tìm câu trả lời trong bài viết dưới đây.

Mức lương cơ sở là căn cứ tính mức hưởng nhiều khoản tiền trợ cấp

1. Mức lương cơ sở là gì?

Căn cứ theo Khoản 1, Điều 3 của Nghị định 72/2018/NĐ-CP do Chính phủ ban hành ngày 15/08/2018 quy định về mức lương cơ sở được hiểu là mức căn cứ để:

1 - Tính toàn bộ các khoản liên quan đến lương và phụ cấp trong bảng lương, áp dụng với những đối tượng theo quy định của Nghị định.

2 - Tính toán các loại chi phí phát sinh để phục vụ cho các hoạt động, sinh hoạt.

3 - Tính các khoản trích nộp của doanh nghiệp để chi trả hoặc thực hiện nghĩa vụ, tính các chế độ của người lao động được hưởng khi làm việc tại doanh nghiệp.

1.1 Bản chất và nguyên tắc áp dụng của mức lương cơ sở

Mức lương cơ sở hiện nay được dùng làm căn cứ tính đóng, hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho các đối tượng là: cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang... và người lao động làm việc trong doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, mức lương cơ sở còn dùng làm cơ sở để tính thang lương, bảng lương tại doanh nghiệp, các khoản phụ cấp và mức hưởng trợ cấp bảo hiểm tối đa không quá 20 lần mức lương cơ sở.

Xem thêm: Lương cơ sở năm 2023

Như vậy, mức lương cơ sở hiện hành có ảnh hưởng trực tiếp tới thu nhập và mức hưởng chế độ bảo hiểm xã hội của người lao động. Trong trường hợp mức lương cơ sở nếu có sự điều chỉnh nhiều khoản thu nhập và tiền trợ cấp cũng sẽ được điều chỉnh theo. Vậy nên mỗi người lao động cần theo dõi thường xuyên chỉ số này để đảm bảo các quyền lợi của mình.

Phân biệt mức lương cơ sở và mức lương cơ bản

2. Phân biệt mức lương cơ sở và lương cơ bản

Đây là hai khái niệm dễ gây nhầm lẫn nếu như không tìm hiểu kỹ về bản chất. Vậy điểm khác nhau giữa lương cơ bản và lương cơ sở là gì? dưới đây là những tiêu chí để phân biệt 2 loại lương này, cụ thể:

2.1 Cơ sở Pháp lý của lương cơ sở và lương cơ bản

Lương cơ sở được quy định rõ ràng tại Nghị định 72/2018/NĐ-CP của Chính phủ, mức lương qua các giai đoạn cũng được xác định bằng con số cụ thể.

Lương cơ bản không được quy định trong bất cứ văn bản pháp luật nào mà chỉ là cách gọi của mức lương thấp nhất mà lao động và người sử dụng lao động tự thỏa thuận với nhau tùy theo tính chất và yêu cầu công việc.

2.2 Đối tượng áp dụng theo quy định

Mức lương cơ sở được áp dụng cho công nhân viên chức, cán bộ Nhà nước, người lao động, người hưởng chế độ thuộc khu vực Nhà nước: cơ quan Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội, lực lượng vũ trang, đơn vị hoạt động được Nhà nước hỗ trợ kinh phí. Mức lương cơ sở không được áp dụng trong các doanh nghiệp, tổ chức ngoài khu vực Nhà nước.

Trong khi đó, mức lương cơ bản được áp dụng cho cả khu vực trong và ngoài Nhà nước. Hay nói cách khác, lương cơ bản là khái niệm được sử dụng phổ biến cho tất cả các đơn vị sử dụng lao động và người lao động.

2.3 Chu kỳ thay đổi điều chỉnh

Nếu như mức lương cơ sở được Nhà nước quy định để đảm bảo đời sống của mọi người. Vì vậy, các yếu tố có thể ảnh hưởng đến sự điều chỉnh của mức lương cơ sở gồm có: Chính sách của Nhà nước, tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế, giá cả, chỉ số tiêu dùng,…

Như vậy mức lương cơ sở không có chu kỳ thay đổi cố định mà sẽ thuận theo tình hình thực tế của Quốc gia.

Xem thêm: Bảng cập nhật sự thay đổi của mức lương cơ sở qua các năm

Đối với lương cơ bản, ngoài yếu tố thỏa thuận giữa doanh nghiệp và người lao động thì lương cơ bản phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: mức lương tối thiểu, loại hình doanh nghiệp, cách thức tính của từng đơn vị, cấp bậc, trình độ, kinh nghiệm,… Trong đó, yếu tố đáng chú ý nhất là mức lương tối thiểu vùng, hệ số lương và lương cơ sở.

Như vậy khác với lương cơ sở chu kỳ thay đổi của lương cơ bản sẽ tuỳ theo sự thoả thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động tại các đơn vị doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước. 

Đối với đơn vị trong khu vực nhà nước thì chu kỳ thay đổi lương cơ bản phụ thuộc theo chu kỳ thay đổi của lương cơ sở. Theo đó khi có sự điều chỉnh lương cơ sở thì lương cơ bản trong trường hợp này cũng sẽ được điều chỉnh theo.

Cách tính mức lương cơ sở và mức lương cơ bản

2.4 Cách tính lương cơ sở và lương cơ bản

Vì mức lương cơ sở đã được quy định bằng con số rõ ràng trong các văn bản pháp luật nên mang tính cố định. Ngược lại, để xác định lương cơ bản, đơn vị cần phải xác định dựa vào nhiều yếu tố. Vì lương cơ bản được áp dụng cho cả khu vực doanh nghiệp và khu vực nhà nước nên cách thức tính toán cũng có sự khác nhau.

2.4.1 Cách tính lương cơ bản cho cán bộ, công nhân viên chức thuộc khu vực Nhà nước

Theo mục đối tượng áp dụng ở trên, cán bộ thuộc khu vực Nhà nước sẽ được áp dụng mức lương cơ sở. Vì vậy, công thức tính toán lương cơ bản xây dựng dựa vào lương cơ sở (theo năm tương ứng) và hệ số lương.

Lương cơ bản = Lương cơ sở x hệ số lương

2.4.2 Cách tính lương cơ bản cho các doanh nghiệp, tổ chức ngoài khu vực Nhà nước

Đối với những lao động làm việc trong các doanh nghiệp, tổ chức ngoài khu vực Nhà nước, mức lương cơ bản được xác định dựa trên mức lương tối thiểu vùng mới nhất tại thời điểm tính.

Doanh nghiệp thuộc vùng nào thì sẽ tính lương cơ bản dựa vào lương tối thiểu vùng của khu vực đó. Ngoài ra, doanh nghiệp cần lưu ý mức lương cơ bản không được nhỏ hơn lương tối thiểu vùng. Đối với lao động đã được qua đào tạo nghề, học nghề thì lương cơ bản phải cao hơn ít nhất là 7% mức lương tối thiểu vùng.

Như vậy trong bài viết trên đây bảo hiểm xã hội điện tử eBH đã gửi đến bạn đọc một số thông tin về mức lương cơ sở và đặc điểm phân biệt lương cơ sở và lương cơ bản. Mong rằng những chia sẻ trên đây có thể mang lại cho Quý bạn đọc và người lao động những thông tin hữu ích nhất.