Phúc lợi là những chính sách đãi ngộ được áp dụng phổ biến không chỉ có ở Việt Nam mà còn ở rất nhiều quốc gia khác nhau. Vậy phúc lợi là gì? Các chế độ phúc lợi trong doanh nghiệp. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu hơn về chủ đề này.

Phúc lợi là những chính sách đãi ngộ hướng đến một nhóm đối tượng cụ thể

1. Phúc lợi là gì?

Hiện nay khái niệm về phúc lợi chưa được quy định cụ thể bằng một văn bản chính thức nào, tuy nhiên có thể hiểu:

Phúc lợi là các chính sách và chế độ đãi ngộ liên quan đến bảo hiểm, chăm sóc sức khỏe, cung cấp các tiện ích và đảm bảo sự an toàn về tài chính cho công dân hoặc người lao động làm việc trong doanh nghiệp.

Theo đó, phúc lợi hiện nay phổ biến có 2 dạng là:

(1) Phúc lợi cho nhân viên (đối tượng áp dụng là người lao động trong tổ chức, doanh nghiệp).

(2) Phúc lợi xã hội (đối tượng áp dụng là công dân trong một quốc gia).

1.1 Phúc lợi cho nhân viên là gì?

Phúc lợi cho nhân viên (tiếng anh là Employee benefit) là những chính sách và chế độ đãi ngộ mà doanh nghiệp cung cấp để bảo vệ quyền lợi và đảm bảo chất lượng cuộc sống của người lao động khi làm việc cho doanh nghiệp.

Các chế độ phúc lợi cho nhân viên trong doanh nghiệp thường bao gồm các quyền lợi về tham gia đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, chế độ lương thưởng, nghỉ phép, du lịch và nhiều chế độ đãi ngộ khác nhằm bảo vệ sức khỏe và đảm bảo an toàn tài chính cho người lao động mà doanh nghiệp dành cho nhân viên của mình. Thông thường, chế độ phúc lợi sẽ chiếm một phần trong thù lao của người lao động và đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút và duy trì nhân sự chất lượng trong doanh nghiệp.

Như vậy, bên cạnh các quyền lợi về chế độ phúc lợi cơ bản nhân viên được hưởng theo quy định của Pháp luật, mỗi doanh nghiệp thường xây dựng thêm các chính sách phúc lợi riêng cho nhân viên của mình để phù hợp với quy mô, văn hóa và khả năng tài chính của doanh nghiệp. Việc xây dựng chế độ phúc lợi tốt cho nhân viên công ty có ý nghĩa quan trọng đối với cả doanh nghiệp và người lao động.

Ý nghĩa của việc xây dựng chế độ phúc lợi cho nhân viên

1.1.1 Chế độ phúc lợi ảnh hưởng đến nhân viên như thế nào?

Chính sách phúc lợi của công ty có ảnh hưởng đáng kể đến sự hài lòng của nhân viên. Khi doanh nghiệp cung cấp các chế độ phúc lợi tốt, nhân viên thường cảm thấy được quan tâm và đánh giá cao. Điều này tạo ra môi trường làm việc tích cực, giúp tăng sự hài lòng và tạo động lực cho công việc. Ngược lại, khi phúc lợi không đáp ứng mong đợi hoặc thiếu linh hoạt, nhân viên có thể cảm thấy không hài lòng và ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc.

Những lợi ích của một chế độ phúc lợi tốt cho nhân viên gồm:

- Nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân viên: Chính sách phúc lợi tốt giúp nhân viên nhận được các khoản tiền trợ cấp trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua các chế độ mà doanh nghiệp cung cấp.

- Tăng cường sự an tâm, gắn bó với công ty: Nhân viên yên tâm làm việc, cống hiến cho công ty, có cơ hội cải thiện các kỹ năng chuyên môn, kỹ năng mềm, phấn đấu hơn để thăng tiến và phát triển.

- Nâng cao hiệu suất làm việc: Việc doanh nghiệp chú trọng vào các chế độ phúc lợi giúp nhân viên giảm lo âu, căng thẳng, tinh thần tốt hơn, qua đó tăng năng suất và hiệu quả công việc. Nhân viên cũng hài lòng hơn với tổ chức vì họ cùng gia đình được bảo vệ và hỗ trợ tối đa khi cần. Yếu tố sức khỏe thể chất của nhân sự được chú trọng, họ được chăm sóc y tế đúng lúc, kịp thời sẽ giảm thiểu tình trạng nghỉ ốm, đảm bảo tập trung tốt hơn cho công việc.

1.1.2 Chế độ phúc lợi ảnh hưởng như nào đến hoạt động của doanh nghiệp?

Chế độ phúc lợi của doanh nghiệp có ảnh hưởng đáng kể đến 2 mảng hoạt động chính của doanh nghiệp là tuyển dụng và duy trì nhân viên. Dưới đây là cách phúc lợi ảnh hưởng:

(1) Lợi ích đối với việc tuyển dụng:

- Thu hút ứng viên tốt: Các chế độ phúc lợi hấp dẫn giúp doanh nghiệp thu hút những ứng viên tốt hơn. Người lao động thường quan tâm đến các quyền lợi như đóng bảo hiểm xã hội đầy đủ, nghỉ phép và thưởng.

- Tạo ấn tượng tích cực: Khi ứng viên thấy doanh nghiệp quan tâm đến phúc lợi của nhân viên, người lao động sẽ có xu hướng có ấn tượng tích cực về doanh nghiệp và mong muốn tham gia.

(2) Lợi ích đối với việc duy trì nhân viên:

- Tăng sự hài lòng: Phúc lợi tốt giúp tạo sự hài lòng và tăng độ cam kết của nhân viên với công việc.

- Giảm tỷ lệ nghỉ việc: Khi nhân viên được hưởng các quyền lợi hấp dẫn, họ có xu hướng gắn bó lâu dài hơn với công ty, từ đó, giảm thiểu chi phí tuyển dụng và đào tạo nhân sự mới.

- Khi nhân viên được đảm bảo chính sách an sinh cho bản thân và gia đình thì họ sẽ yên tâm làm việc, từ đó, nâng cao hiệu quả và năng suất lao động.

- Khi người lao động cảm thấy được quan tâm và tôn trọng, họ sẽ có lòng trung thành với doanh nghiệp hơn. Đây là yếu tố rất quan trọng để xây dựng và lan tỏa văn hóa doanh nghiệp, tạo tiềm lực để giúp doanh nghiệp phát triển bền vững.

Như vậy, phúc lợi không chỉ ảnh hưởng đến sự hài lòng của nhân viên mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút và duy trì bộ máy nhân sự chất lượng cho doanh nghiệp.

Phân loại các chế độ phúc lợi cho nhân viên

1.1.3 Có bao nhiêu loại phúc lợi trong doanh nghiệp?

Phúc lợi trong doanh nghiệp bao gồm các chế độ và quyền lợi dành cho nhân viên. Hiện nay, trong doanh nghiệp có hai loại phúc lợi chính là phúc lợi bắt buộc và phúc lợi tự nguyện.

(1) Phúc lợi bắt buộc gồm các chế độ phúc lợi cơ bản về việc đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cho nhân viên theo quy định của Pháp luật như:

- Bảo hiểm xã hội (BHXH): Nhân viên được hưởng các quyền lợi khi tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc theo quy định.

- Bảo hiểm y tế (BHYT): Nhân viên được cấp thẻ BHYT và được quỹ BHYT hỗ trợ chi trả chi phí khám chữa bệnh theo trường hợp cụ thể. 

- Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN): Nhân viên công ty sau nghỉ việc nếu đủ điều kiện sẽ được nhận tiền trợ cấp thất nghiệp, trợ cấp thôi việc hoặc trợ cấp mất việc; được hỗ trợ học nghề và tìm kiếm việc làm mới.

(2) Phúc lợi tự nguyện: Bên cạnh các phúc lợi bắt buộc, doanh nghiệp cũng có thể cung cấp các chế độ phúc lợi tự nguyện được thể hiện thông qua các chế độ về lương thưởng hấp dẫn, chế độ làm việc linh hoạt và nghỉ phép có lương. Đây là những chính sách phúc lợi riêng mà doanh nghiệp đưa ra dựa trên khả năng tài chính và định hướng văn hóa doanh nghiệp của mình.

Có 2 loại phúc lợi tự nguyện phổ biến trong doanh nghiệp như sau:

a) Chế độ phúc lợi trả trực tiếp bằng tiền

Hiện nay ngoài mức lương cố định, nhiều doanh nghiệp còn có thêm nhiều chính sách phúc lợi được trả trực tiếp bằng tiền thông qua các khoản tiền thưởng, trợ cấp và tăng lương cho nhân viên. Cụ thể:

- Chính sách tiền thưởng hấp dẫn khi nhân viên đạt thành tích về năng suất làm việc và hiệu quả công việc và thưởng khi hoàn thành dự án, thưởng hàng Quý.

- Tiền thưởng Tết và lương tháng thứ 13: Thưởng vào dịp cuối năm dựa trên hiệu suất lao động và sản xuất của người lao động.

- Chính sách trợ cấp về hỗ trợ tiền ăn trưa, tiền di chuyển đi lại, công tác phí cho nhân viên.

- Chính sách tăng lương hàng năm: là việc tăng mức lương của nhân viên theo chu kỳ nhất định, thường là hàng năm.

b) Chế độ phúc lợi trả gián tiếp

Các chính sách phúc lợi trong doanh nghiệp không chỉ giới hạn ở các yếu tố vật chất, mà còn bao gồm cả mặt tinh thần, nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống và năng suất làm việc của nhân viên thông qua các chính sách phúc lợi gián tiếp phổ biến sau:

- Nghỉ phép năm: Cung cấp một số lượng ngày nghỉ phép hằng năm có lương để nhân viên có thời gian nghỉ ngơi và tái tạo năng lượng.

- Khám sức khỏe định kỳ: Cung cấp chương trình khám sức khỏe định kỳ để duy trì sức khỏe cho nhân viên.

- Làm việc linh hoạt: Cho phép nhân viên trong công ty chủ động về không gian và thời gian làm việc nhưng vẫn phải đảm bảo hiệu quả và mục tiêu công việc.

- Du lịch hàng năm: Đây là hoạt động thường niên của nhiều doanh nghiệp thường được tổ chức vào dịp hè để nhân viên công ty cùng nhau đi tham quan, du dịch.

- Rèn luyện thể chất: Cung cấp, tổ chức các hoạt động thể dục thể thao cho nhân viên tham gia như bóng đá, bơi lội, cầu lông, bóng bàn, ...

- Đào tạo nghiệp vụ: Cung cấp các chương trình đào tạo nhằm nâng cao chuyên môn cho nhân viên.

Những chính sách phúc lợi trên đây sẽ không chỉ giúp thu hút và duy trì nhân viên mà còn góp phần tạo nên một môi trường làm việc tích cực trong doanh nghiệp.

1.1.4 Làm thế nào để tối ưu hóa phúc lợi cho nhân viên?

Để tối ưu hóa phúc lợi cho nhân viên, quản lý nhân sự tại doanh nghiệp có thể tham khảo các biện pháp sau:

(1) Nghiên cứu và hiểu nhu cầu của nhân viên: Tìm hiểu về mong muốn và nhu cầu của nhân viên. Có thể tổ chức khảo sát hoặc cuộc trò chuyện để hiểu rõ hơn về những gì họ cần.

(2) Tùy chỉnh phúc lợi: Đưa ra các tùy chọn phúc lợi linh hoạt để phù hợp với đa dạng nhu cầu của nhân viên. Điều này có thể bao gồm chế độ làm việc linh hoạt, nghỉ phép linh hoạt, và các khoản thưởng hấp dẫn.

(3) Cung cấp bảo hiểm y tế và xã hội: Đảm bảo nhân viên được tham gia bảo hiểm y tế và bảo hiểm xã hội theo quy định của pháp luật. Điều này giúp bảo vệ sức khỏe và an ninh tài chính cho họ.

(4) Khuyến khích sử dụng phúc lợi: Thông qua chương trình giáo dục và thông tin, khuyến khích nhân viên sử dụng các chế độ phúc lợi mà doanh nghiệp cung cấp một cách hiệu quả. 

(5) Tạo môi trường làm việc tốt: Đảm bảo môi trường làm việc thoải mái, hỗ trợ và thân thiện. Điều này bao gồm việc tạo điều kiện cho sự phát triển cá nhân, khuyến khích sự cộng tác và tôn trọng giữa các thành viên trong tổ chức.

(6) Theo dõi và đánh giá hiệu quả: Liên tục theo dõi và đánh giá hiệu quả của các chế độ phúc lợi. Nếu cần, điều chỉnh để đảm bảo chúng đáp ứng tốt nhu cầu của nhân viên.

Tối ưu hóa phúc lợi cho nhân viên không chỉ là việc cung cấp nhiều quyền lợi hơn, mà còn là việc đảm bảo các chính sách đãi ngộ thực sự hỗ trợ và tạo giá trị cho nhân viên trong doanh nghiệp. Bảo hiểm xã hội điện tử EBH hy vọng qua bài viết trên, các doanh nghiệp đã nắm rõ khái niệm phúc lợi cho nhân viên là gì cùng các thông tin liên quan để xây dựng chính sách phúc lợi phù hợp, đáp ứng nhu cầu đa dạng của người lao động.

N.N & T.P