Chế độ thai sản là một trong những chính sách an sinh xã hội quan trọng dành cho người lao động. Không chỉ nữ giới mà nam giới cũng có thể được hưởng chế độ này khi có vợ sinh con. Vậy chế độ thai sản cho nam giới khi có vợ sinh con được quy định như thế nào, mức hưởng và thủ tục ra sao? Dưới đây chúng tôi sẽ làm rõ vấn đề này.

1. Điều kiện hưởng chế độ thai sản của nam giới

Căn cứ theo quy định tại khoản g Điều 50 Luật BHXH 2024, người lao động được hưởng chế độ thai sản cho nam giới là NLĐ nam đang tham gia BHXH và có vợ sinh con hoặc vợ mang thai hộ sinh con.

Đồng thời, tại Điều 94 Luật BHXH năm 2024, nam giới tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, nếu có vợ sinh con mà không đủ điều kiện hưởng thì được hưởng chế độ thai sản BHXH tự nguyện của chồng. Mức hưởng một lần đối với chế độ này là 2 triệu đồng cho mỗi con sinh ra hoặc thai mất trong tử cung từ 32 tuần tuổi.

Trường hợp cha hoặc mẹ đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản BHXH bắt buộc, người còn lại đủ điều kiện hưởng chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện thì cả 2 người được hưởng chế độ tương ứng.

2. Thời gian nghỉ việc hưởng chế độ

Theo khoản 2 Điều 53 Luật BHXH 2024, thời gian lao động nam được nghỉ khi chế độ thai sản khi vợ sinh con là:

- 05 ngày làm việc với sinh thường 1 con;

- 07 ngày làm việc khi vợ sinh con phải phẫu thuật hoặc sinh con dưới 32 tuần tuổi;

- 10 ngày làm việc với trường hợp sinh đôi, từ sinh ba thì thêm mỗi con được nghỉ thêm 3 ngày làm việc, tối đa không quá 14 ngày làm việc

- Trường hợp vợ sinh đôi trở lên mà phải phẫu thuật thì được nghỉ 14 ngày làm việc.

- Thời gian hưởng chế độ không tính ngày lễ, tết, nghỉ hàng tuần

Lưu ý:

+ NLĐ nghỉ hưởng chế độ trong vòng 60 ngày kể từ ngày vợ sinh con, nếu có nghỉ những ngày trước khi vợ sinh con thì tính là nghỉ không lương, nghỉ phép của NLĐ.

+ Trường hợp NLĐ nam nghỉ nhiều lần thì thời gian bắt đầu nghỉ việc của lần cuối cùng vẫn phải trong khoảng thời gian 60 ngày đầu kể từ ngày vợ sinh con và tổng thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản không quá thời gian quy định. 

+ Thời gian lao động nam nghỉ khi vợ sinh con mà trùng thời gian nghỉ phép hằng năm, nghỉ việc riêng, nghỉ không hưởng lương: Không được tính hưởng chế độ thai sản.

- Ngoài ra, trong một số trường hợp đặc biệt, lao động nam được nghỉ với thời gian dài hơn, bao gồm:

+ Trường hợp chỉ có mẹ tham gia BHXH hoặc cả cha và mẹ đều tham gia BHXH mà mẹ chết sau khi sinh con thì cha được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản đối với thời gian còn lại của người mẹ. Nếu mẹ tham gia BHXH nhưng không đủ điều kiện hưởng và mẹ chết sau sinh thì cha được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản cho đến khi con đủ 06 tháng tuổi.

+ Trường hợp cha tham gia BHXH mà không nghỉ việc khi vợ chết sau sinh thì ngoài tiền lương còn được hưởng chế độ thai sản đối với thời gian còn lại của mẹ.

+ Trường hợp chỉ có cha tham gia BHXH mà mẹ chết sau khi sinh con hoặc gặp rủi ro sau khi sinh mà không còn đủ sức khỏe để chăm sóc con theo xác nhận của cơ sở khám, chữa bệnh có thẩm quyền thì cha được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản cho đến khi con đủ 06 tháng tuổi.

Lưu ý: Thời gian nghỉ hưởng chế độ thai sản trong các trường hợp đặc biệt nêu trên sẽ tính cả ngày nghỉ lễ, nghỉ Tết, ngày nghỉ hằng tuần.

 3. Hồ sơ hưởng chế độ thai sản khi nam giới có vợ sinh con 

Căn cứ Điều 61 Luật BHXH 2024, hồ sơ hưởng chế độ thai sản cho nam giới khi có vợ sinh con gồm có:

- Giấy khai sinh có họ tên cha; hoặc Giấy chứng sinh

- Trường hợp con chết: Giấy chứng tử hoặc trích lục khai tử của con hoặc trích sao hồ sơ bệnh án hoặc giấy ra viện của mẹ nếu con chết sau khi sinh mà chưa được cấp giấy chứng sinh (nếu có);

- Giấy xác nhận của cơ sở y tế trong trường hợp sinh con dưới 32 tuần tuổi hoặc sinh con phải phẫu thuật (nếu có);

Trường hợp lao động nam có vợ mang thai hộ sinh con thì cần thêm “Bản sao bản thỏa thuận về mang thai hộ vì mục đích nhân đạo” theo quy định tại Điều 96 của Luật Hôn nhân và gia đình.

4. Thời hạn nộp hồ sơ  chế độ thai sản khi nam giới có vợ sinh con

Trong thời hạn 45 ngày, kể từ ngày trở lại làm việc người lao động phải nộp hồ sơ cho doanh nghiệp. Đơn vị trong thời hạn 7 ngày (kể từ ngày nhận đủ hồ sơ của NLĐ) phải nộp cho cơ quan bảo hiểm.

Cơ quan bảo hiểm xã hội có trách nhiệm tiếp nhận hồ sơ và giải quyết trong 7 ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ từ người sử dụng lao động; 5 ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ từ người lao động và nêu rõ lý do bằng văn bản nếu từ chối hồ sơ.

5. Mức hưởng chế độ thai sản khi nam giới có vợ sinh con

Căn cứ khoản 1, khoản 2 Điều 59 Luật Bảo hiểm xã hội 2024, mức hưởng chế độ thai sản cho nam giới được tính như sau:

Mức hưởng = Mbq6t  / 24 ngày công x 100% x số ngày được nghỉ.

Trong đó: Mbq6t: Bình quân mức lương đóng BHXH 6 tháng trước khi vợ sinh của NLĐ nam;

Trường hợp chưa đủ 6 tháng thì Mbq6t = bình quân lương các tháng đã đóng BHXH.

Ví dụ: Lương bình quân đóng BH 6 tháng trước khi vợ sinh là: 6.000.000 và bạn được nghỉ 7 ngày (vì vợ sinh mổ).

=> Cách tính như sau: 

Mbq6t = (6 x6.000.000đ)/6 tháng = 6.000.000đ

Mức hưởng = 6.000.000/ 24 x 7 = 1.750.000 đồng

Trường hợp lao động nam được nghỉ đủ tháng thì mức hưởng được tính như sau:

- Mức hưởng một tháng bằng 100% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH của 06 tháng trước khi nghỉ việc hưởng chế độ thai sản;

• Trường hợp NLĐ đóng BHXH chưa đủ 06 tháng thì mức hưởng là mức bình quân tiền lương tháng của các tháng đã đóng BHXH.

6. Lao động nam được hưởng trợ cấp 1 lần khi vợ sinh con

Căn cứ khoản 2 Điều 58 Luật Bảo hiểm xã hội 2024, lao động nam được hưởng trợ cấp 1 lần khi vợ sinh con nếu thuộc một trong 2 trường hợp sau đây:

- Chỉ có lao động nam tham gia BHXH và phải đóng BHXH từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi vợ sinh con.

- Cả 2 vợ chồng cùng tham gia BHXH bắt buộc nhưng người mẹ không đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản mà người cha đã đóng BHXH từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi vợ sinh con.

6.1 Cách tính thời gian 12 tháng trước khi sinh con với lao động nam

Thời gian 12 tháng trước khi sinh con đối với người lao động nam, người chồng của người mẹ nhờ mang thai hộ hưởng trợ cấp một lần khi vợ sinh con được xác định như sau:

- Sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi trước ngày 15 của tháng: Tháng sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi không tính vào thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi.

- Sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi từ ngày 15 trở đi của tháng và:

+ Tháng đó có đóng BHXH: Tháng sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi được tính vào thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi.

+ Tháng đó không BHXH: Tháng sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi không tính vào thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi.

6.2 Mức hưởng trợ cấp 1 lần

Lao động nam được trợ cấp một lần bằng 02 lần mức tham chiếu tại tháng sinh con cho mỗi con. Hiện nay, mức tham chiếu được tính bằng mức lương cơ sở là 2.340.000 đồng/tháng. Do đó, mức hưởng trợ cấp 1 lần của lao động nam có vợ sinh con là:

Trợ cấp 01 lần/con = 2 x Mức lương cơ sở = 4,68 triệu đồng

Trên đây là toàn bộ các chế độ thai sản cho nam giới có vợ sinh con theo quy định mới nhất tại Luật BHXH 2024. BHXH điện tử eBH hy vọng bài viết đã cung cấp cho quý khách những kiến thức hữu ích để làm thủ tục hưởng quyền lợi BHXH của bản thân.

Mạnh Hùng