Ngày 16/6/2025, Luật Việc làm 2025 đã được Quốc hội khóa XV, Kỳ họp thứ 9 thông qua. Theo đó, từ ngày 1/1/2026, Luật việc làm được thực thi với một số điểm mới đáng chú ý về quyền lợi của người lao động, người khuyết tật, thanh niên hoàn thành các khóa nghĩa vụ quân sự của Nhà nước… liên quan chủ yếu đến việc đóng và hưởng trợ cấp thất nghiệp.

Những điểm mới của Luật việc làm năm 2025

1. Điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp từ năm 2026

Theo Điều 38 Luật Việc làm 2025 người lao động phải đáp ứng 4 điều kiện, trong đó có sự điều chỉnh về thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp:

• Đối với người lao động có hợp đồng từ đủ 01 tháng đến dưới 12 tháng, điều kiện mới yêu cầu phải đóng đủ 12 tháng trong vòng 36 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động.

• Với hợp đồng từ 12 tháng trở lên, thời gian đóng vẫn là đủ 12 tháng trong 24 tháng gần nhất.

So với Luật Việc làm năm 2013, quy định mới đã mở rộng thời gian xét điều kiện, đặc biệt là với người lao động làm việc ngắn hạn. Đồng thời, thời gian chờ để bắt đầu nhận trợ cấp cũng được rút ngắn: người lao động sẽ được hưởng trợ cấp từ ngày làm việc thứ 11 kể từ ngày nộp đủ hồ sơ, thay vì ngày thứ 16 như trước đây.

Thanh niên hoàn thành nghĩa vụ được hỗ trợ bởi Luật việc làm

2. Chính sách hỗ trợ thanh niên hoàn thành nghĩa vụ

Theo Điều 12 của Luật việc làm mới, những thanh niên hoàn thành nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ trong Công an nhân dân, trí thức trẻ tình nguyện hoặc từng tham gia các chương trình phát triển kinh tế - xã hội được hưởng nhiều chính sách ưu đãi:

• Được hỗ trợ học nghề và đào tạo theo quy định của Chính phủ;

• Được tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi để tạo việc làm, phát triển sản xuất hoặc đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng;

• Được khuyến khích khởi nghiệp và nhận hỗ trợ khởi nghiệp theo chính sách pháp luật hiện hành.

Đây là điểm mới chưa từng được đề cập cụ thể trong Luật Việc làm 2013, thể hiện định hướng dài hạn về phát triển nguồn nhân lực trẻ sau quá trình phục vụ Nhà nước.

3. Điều chỉnh mức đóng và bổ sung trách nhiệm về bảo hiểm thất nghiệp

Một trong những cải tiến đáng chú ý của Luật việc làm năm 2025 nằm ở quy định tại Điều 33 về mức đóng và trách nhiệm của các bên tham gia bảo hiểm thất nghiệp:

• Người lao động đóng tối đa 1% tiền lương tháng;

• Người sử dụng lao động đóng tối đa 1% quỹ tiền lương tháng của người lao động tham gia BHTN;

• Nhà nước hỗ trợ tối đa 1% mức đóng.

Ngoài ra, người sử dụng lao động có thể được giảm mức đóng nếu sử dụng người lao động là người khuyết tật (thời gian không quá 12 tháng). Đặc biệt, nếu doanh nghiệp không hoàn thành nghĩa vụ đóng trước khi người lao động nghỉ việc, họ phải chịu trách nhiệm tài chính và chi trả toàn bộ khoản tương ứng với các chế độ người lao động đáng lẽ được hưởng.

Đây là những điểm mới hoàn toàn so với Luật Việc làm 2013, nơi mà trách nhiệm tài chính của doanh nghiệp trong trường hợp chưa hoàn thành nghĩa vụ đóng không được quy định cụ thể.

Hỗ trợ đào tạo duy trì việc làm cho doanh nghiệp

4. Doanh nghiệp được hỗ trợ đào tạo khi gặp khó khăn do thiên tai, dịch bệnh

Theo Điều 42 Luật Việc lam 2025 doanh nghiệp có thể được hỗ trợ đào tạo duy trì việc làm nếu rơi vào các tình huống sau:

• Bị ảnh hưởng bởi thiên tai, dịch bệnh, hỏa hoạn, chiến tranh, hoặc theo quyết định của cơ quan nhà nước;

• Có nguy cơ phải cắt giảm lao động do thay đổi công nghệ, cơ cấu;

• Di dời, thu hẹp quy mô sản xuất.

So với quy định cũ, nội dung này được mở rộng và cụ thể hóa rõ ràng hơn, giúp doanh nghiệp linh hoạt hơn trong ứng phó và hỗ trợ người lao động.

5. Bổ sung điều kiện với người lao động làm nghề nguy hiểm

Theo Điều 26, những lao động làm việc trong môi trường nguy hiểm hoặc có ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn của bản thân và cộng đồng phải có chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia. Danh mục nghề bắt buộc sẽ do Chính phủ ban hành.

Điểm mới ở đây là việc bắt buộc có chứng chỉ, trong khi Luật Việc làm 2013 chỉ mang tính khuyến khích, không áp dụng cưỡng chế đối với bất kỳ nhóm ngành nghề nào.

6. Siết chặt điều kiện với doanh nghiệp dịch vụ việc làm

Điều 28, Luật Việc làm 2025 đặt ra yêu cầu khắt khe hơn với doanh nghiệp muốn hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ việc làm, gồm:

• Cơ sở vật chất, nhân sự đạt yêu cầu, đã thực hiện ký quỹ đầy đủ;

• Phải duy trì liên tục các điều kiện này trong suốt thời gian hoạt động;

• Nếu muốn thành lập chi nhánh, doanh nghiệp phải đáp ứng điều kiện tương đương và thông báo trước cho cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh.

Trước đây, luật cũ không quy định rõ trách nhiệm duy trì điều kiện hoạt động và không quy định rõ nghĩa vụ thông báo khi mở chi nhánh.

Trên đây là những chia sẻ từ Bảo hiểm xã hội điện tử eBH về Luật việc làm năm 2025 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/1/2026 sắp tới đây. Luật mới không chỉ mở rộng chính sách bảo vệ người lao động, hỗ trợ các nhóm yếu thế và nhóm đặc thù, mà còn nâng cao yêu cầu đối với người sử dụng lao động cũng như các tổ chức hoạt động dịch vụ việc làm. Với những quy định mới mang tính ràng buộc, minh bạch và thực tiễn, Luật Việc làm 2025 kỳ vọng sẽ góp phần xây dựng một thị trường lao động công bằng, linh hoạt và phát triển bền vững trong giai đoạn tới.

Dương Nguyễn