Tỷ lệ lương hưu là gì? Đây là một câu hỏi mà nhiều người lao động quan tâm khi chuẩn bị nghỉ hưu. Vậy tỷ lệ này là gì? Và trong  trường hợp nào người lao động bị trừ tỷ lệ lương hưu? Mời bạn hãy cùng EBH tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Tỷ lệ hưởng lương hưu phụ thuộc vào số năm và mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH

1. Tỷ lệ lương hưu là gì?

Tỷ lệ lương hưu là phần trăm của mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) mà người lao động được hưởng hàng tháng khi nghỉ hưu.

Tỷ lệ lương hưu được tính dựa trên số năm đóng BHXH và tuổi nghỉ hưu của người lao động. Công thức tính tỷ lệ lương hưu là: Tỷ lệ lương hưu = 45% + Số năm đóng BHXH x 2%

Tuy nhiên, tỷ lệ lương hưu có một số giới hạn như sau:

- Tỷ lệ lương hưu tối đa là 75%.

- Tỷ lệ lương hưu tối thiểu là 45%.

- Tỷ lệ lương hưu của lao động nữ là cán bộ, công chức cấp xã hoặc là người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn tham gia BHXH tối đa là 65%.

- Tỷ lệ lương hưu của người lao động nghỉ hưu sớm do bị suy giảm khả năng lao động sẽ bị trừ 2% cho mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định.

Ví dụ: Nếu bạn là một người lao động nam, tham gia BHXH bắt buộc, nghỉ hưu năm 2023, đã đóng BHXH đủ 30 năm, và mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH của bạn là 10 triệu đồng. Khi đó, tỷ lệ lương hưu của bạn sẽ được tính như sau:

Tỷ lệ lương hưu = 45% + 30 x 2% = 105% > tỷ lệ lương hưu tối đa => tỷ lệ lương hưu trong trường hợp này = 75%

1.1 Tỷ lệ lương hưu năm 2023 như thế nào?

Tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng của người lao động được tính dựa trên hai yếu tố chính là số năm đóng BHXH và mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH. Tuy nhiên, tỷ lệ hưởng này không phải là cố định, mà có thể thay đổi theo thời gian và theo các quy định của Nhà nước.

Theo Nghị định số 115/2015/NĐ-CP và Nghị định số 134/2015/NĐ-CP, tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng năm 2023 được xác định như sau:

- Đối với người lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng được tính bằng 45% tương ứng với 15 năm đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng BHXH thì tính thêm 2%; mức tối đa bằng 75%.

- Đối với người lao động tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng cũng được tính bằng 45% tương ứng với 15 năm đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng BHXH thì tính thêm 2%; mức tối đa bằng 75%.

- Đối với lao động nữ là cán bộ, công chức cấp xã hoặc là người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn tham gia BHXH, tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng được tính bằng 45% tương ứng với 15 năm đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng BHXH thì tính thêm 2%; mức tối đa bằng 65%.

Mức lương hưu hằng tháng = tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng x mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội. Mức lương hưu tối thiểu sẽ tăng từ 1.490.000 đồng/tháng lên 1.800.000 đồng/tháng từ ngày 0/7/2023 theo mức tăng của lương cơ sở năm 2023.

Để minh họa cho cách tính lương hưu năm 2023, dưới đây là một ví dụ cụ thể.

Giả sử bạn là một người lao động nam, tham gia BHXH bắt buộc, nghỉ hưu năm 2023, đã đóng BHXH đủ 30 năm, và mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH của bạn là 10 triệu đồng. Khi đó, mức lương hưu hằng tháng của bạn sẽ được tính như sau:

Mức lương hưu hằng tháng = tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng x mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH

= (45% + 2% x (30 - 15))% x 10.000.000 đồng = 75% x 10.000.000 đồng = 7.500.000 đồng

Người lao động bị suy giảm khả năng lao động sẽ bị trừ tỷ lệ lương hưu

2. Người lao động bị trừ tỷ lệ lương hưu trong trường hợp nào? 

Câu trả lời là trong trường hợp người lao động nghỉ hưu sớm do bị suy giảm khả năng lao động. Theo quy định tại Điều 55 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 (được sửa đổi bởi Điểm b Khoản 1 Điều 219 Bộ luật Lao động 2019), người lao động sẽ bị trừ tỉ lệ hưởng lương hưu nếu về hưu sớm do bị suy giảm khả năng lao động,

Cụ thể nếu nghỉ hưu vào năm 2023. Cứ mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định, tỷ lệ hưởng lương hưu sẽ bị giảm 2%.

Trường hợp người lao động có thời gian nghỉ hưu lẻ đến đủ 6 tháng, mức giảm tỷ lệ hưởng lương hưu sẽ là 1%.

Trường hợp 1: Người lao động nghỉ việc khi có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên và thuộc một trong các trường hợp sau:

(1) Có tuổi thấp hơn tối đa 05 tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định tại khoản 2 Điều 169 của Bộ luật Lao động khi bị suy giảm khả năng lao động từ 61% đến dưới 81%.

Trong đó, tuổi nghỉ hưu năm 2023 là 60 tuổi 9 tháng đối với nam và là 56 tuổi đối với nữ.

Như vậy, tuổi nghỉ hưu thấp nhất trong trường hợp này vào năm 2023 là 55 tuổi 09 tháng đối với lao động nam và 51 tuổi  đối với lao động nữ.

(2) Có tuổi thấp hơn tối đa 10 tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định tại khoản 2 Điều 169 của Bộ luật Lao động khi bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.

Theo đó tuổi nghỉ hưu thấp nhất trong trường hợp này vào năm 2023 là 50 tuổi 9 tháng đối với nam và 46 đối với nữ.

(3) Có đủ 15 năm trở lên làm nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành và bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên.

Người lao động trong trường hợp 1 bao gồm:

1) Người lao động làm việc theo HĐLĐ thuộc diện đóng BHXH bắt buộc.

2) Cán bộ, công chức, viên chức.

3) Công nhân quốc phòng, công nhân công an, người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu; - Người đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng quy định tại Luật người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.

4) Người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã có hưởng tiền lương; - Người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn.

Trường hợp 2: Người lao động khi nghỉ việc có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên, bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên và khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:

(1) Có tuổi thấp hơn tối đa 10 tuổi so với tuổi nghỉ hưu năm 2023. Theo đó, tuổi nghỉ hưu thấp nhất năm 2023 là 50 tuổi 9 tháng đối với nam và 46 tuổi đối với nữ.

(2) Có đủ 15 năm trở lên làm nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành.

Người lao động trong trường hợp này bao gồm: Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật công an nhân dân; người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân; Hạ sĩ quan, chiến sĩ quân đội nhân dân; hạ sĩ quan, chiến sĩ công an nhân dân phục vụ có thời hạn; học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng sinh hoạt phí.

Trên đây là những chia sẻ từ Bảo hiểm xã hội điện tử EBH về tỷ lệ lương hưu và trường hợp người lao động bị trừ tỷ lệ này khi tính mức hưởng lương hưu hàng tháng. Hy vọng đã có thể giải đáp được những thắc mắc của bạn. Nếu bạn có câu hỏi vui lòng liên hệ với EBH hoặc cơ quan BHXH Việt Nam (Tổng đài 1900 9068) để được hỗ trợ.

Tài Phạm - EBH