Quỹ bảo hiểm xã hội là một Quỹ chung nơi tập trung các khoản đóng góp bảo hiểm xã hội hàng tháng từ các địa phương về tài khoản ngân hàng Trung ương. Câu hỏi đặt ra là có nên đầu tư quỹ bảo hiểm xã hội để sinh lời hay không? Mời bạn hãy cùng tham khảo một số ý kiến và câu trả lời trong bài viết dưới đây.

Đầu tư Quỹ bảo hiểm xã hội - Nên hay không?

1. Quỹ bảo hiểm xã hội có nên được đầu tư để sinh lời không?

Đây là một vấn đề khá phức tạp và có nhiều ý kiến trái chiều. Hiện nay có một số quan điểm chủ yếu như sau:

Một số người cho rằng quỹ bảo hiểm xã hội nên được đầu tư để sinh lời, từ đó gia tăng nguồn quỹ và có thể trả các chế độ bảo hiểm xã hội cho người lao động. Họ đề nghị quỹ bảo hiểm xã hội nên đầu tư vào các dự án trọng điểm quốc gia, các dự án có lợi nhuận cao như thủy điện, cơ sở hạ tầng, bất động sản...

Một số người khác lại phản đối việc quỹ bảo hiểm xã hội đầu tư để sinh lời, vì cho rằng điều đó sẽ làm tăng rủi ro cho nguồn quỹ, có thể dẫn tới mất quỹ của người lao động. Họ cho rằng quỹ bảo hiểm xã hội chỉ nên đầu tư vào các kênh an toàn như trái phiếu Chính phủ, các ngân hàng thương mại nhà nước hoặc có hiệu quả hoạt động kinh doanh tốt.

Theo ý kiến của Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội - ông Bùi Sỹ Lợi cho rằng nên sử dụng nguồn quỹ này để đầu tư sinh lời.

Theo các quy định hiện hành, quỹ bảo hiểm xã hội được quản lý theo mô hình tập trung ở Trung ương. Tất cả địa phương hàng tháng phải nộp tiền quỹ về tài khoản Trung ương. Quỹ do Hội đồng quản lý bảo hiểm xã hội quản lý toàn bộ từ chính sách cơ chế, sử dụng nguồn quỹ. Nguồn quỹ chi thế nào, sử dụng, đầu tư vào đâu là do Chủ tịch Hội đồng quỹ quyết định, báo cáo Chính phủ.

Vấn đề đặt ra là phải quản lý số tiền này không thất thoát, lãng phí, không xảy ra mất mát do hoạt động đầu tư kém hiệu quả. Khi Quốc hội khóa XIII thông qua Luật bảo hiểm xã hội, có rất nhiều ý kiến đề nghị nên cho phép quỹ bảo hiểm xã hội đầu tư vào các dự án trọng điểm quốc gia, đem lại lợi nhuận cao hơn.

Tuy nhiên, Quốc hội không đồng ý vì điều đó rủi ro cao, có thể dẫn tới mất quỹ của người lao động. Cuối cùng Quốc hội quyết định chỉ cho quỹ bảo hiểm xã hội đầu tư vào các ngân hàng thương mại nhà nước, ngân hàng cổ phần có hiệu quả hoạt động kinh doanh tốt (tốp 10 ngân hàng kinh doanh an toàn, tốt nhất) có năng lực tài chính thông qua hình thức cho vay hưởng lãi suất. Cùng đó, quỹ sẽ cho Nhà nước vay theo dạng mua trái phiếu Chính phủ.

Như vậy, việc quản lý quỹ như hiện này là hoàn toàn chặt chẽ, sẽ khó có khả năng vỡ quỹ BHXH. Nguồn quỹ này sẽ dành để chi trả cho người lao động khi về hưu.

Hiện nay, việc chi trả lương hưu thông qua hai nguồn: ngân sách nhà nước chi trả 100% cho những người về hưu trước năm 1995. Còn với những người hưởng lương hưu sau năm 1995 (đủ 20 năm công tác) sẽ do quỹ bảo hiểm xã hội chi trả.

Sử dụng quỹ bảo hiểm xã hội để đầu tư chứng khoán, bất động sản

1.1 Có được phép đầu tư Quỹ BHXH để sinh lời ở các kênh khác không?

Theo ông Bùi Sỹ Lợi vấn đề đặt ra là yêu cầu Nhà nước quản lý chặt chẽ nguồn quỹ bảo hiểm xã hội thông qua Hội đồng quản lý quỹ nhà nước và đảm bảo tuyết đối an toàn quỹ nhưng nếu chỉ cho nhà nước vay qua trái phiếu Chính phủ và cho các ngân hàng vay sẽ sinh lời ít, do lãi suất thấp.

Theo đó thì Quỹ BHXH nên được sử dụng để đầu tư vào các dự án quy mô nhà nước như thủy điện.

Năm 2013, Thủ tướng quyết định thí điểm cho thủy điện Lai Châu vay 6.000 tỷ đồng từ quỹ bảo hiểm xã hội, thông qua Ngân hàng Công thương Việt Nam, lãi suất thu được cao hơn lãi suất cho vay ở các ngân hàng thương mại (10% so với 7%). Tuy nhiên, đây mới chỉ dừng lại ở thí điểm, chưa cho phép đầu tư rộng rãi. Để đưa quỹ bảo hiểm xã hội đầu tư vào các dự án trọng điểm, Chính phủ cần trình phương án đầu tư để Quốc hội quyết định.

Chính phủ nên tổng kết thí điểm cho vay trong dự án đầu tư tại thủy điện Lai Châu, xem kết quả, hiệu quả thế nào, khả năng thu hồi vốn và sinh lời bao nhiêu.

Nếu kết quả tốt, có thể tiếp tục thí điểm đầu tư thêm các dự án dài hạn khác như BOT đường bộ… để có lãi suất cao hơn. Từ đó, có chi phí chi trả cho công tác quản lý quỹ, bộ máy quản lý bảo hiểm xã hội.

Bởi quỹ này phải từ 15 đến 20 năm sau mới được sử dụng để chi trả cho người lao động. Vì vậy, nên dùng nguồn này để đầu tư vào các công trình dài hạn để có lãi suất cao hơn và có chi phí chi trả cho công tác quản lý quỹ, bộ máy quản lý bảo hiểm xã hội.

1.2 Có nên sử dụng quỹ BHXH để đầu tư chứng khoán, bất động sản không?

Theo ý kiến của Đại biểu Bùi Sỹ Lợi thì tuyệt đối không được đầu tư quỹ vào chứng khoán, bất động sản vì đây là những kênh đầu tư tiềm ẩn nhiều rủi ro và mạo hiểm. Nếu đầu tư, khi thất thoát người lao động sẽ bị vỡ quỹ bảo hiểm xã hội.

Bản chất quỹ bảo hiểm xã hội là quỹ phúc lợi xã hội. Nếu quỹ này do không may trượt giá tăng lên làm cho giá trị thực tế đồng quỹ thấp hơn, Nhà nước phải bù để đảm báo giá trị cho người lao động về hưu không bị tác động trượt giá.

Lương hưu không phải để làm giàu mà là đảm bảo an sinh xã hội. Để tạo sự an tâm cho người lao động, hội đồng quản lý cần công khai, minh bạch việc sử dụng quỹ với nguyên tắc bảo toàn vốn. Việc giám sát quỹ nên thông qua hình thức cấp thẻ an sinh xã hội để người lao động biết số tiền đóng góp, tỉ lệ sinh lời cũng như mức điều chỉnh tỉ lệ đóng góp ra sao để khi về hưu, mức lương của họ không thấp hơn đời sống thực tế.

Trên đây là tổng hợp ý kiến từ chuyên gia về vấn đề có nên sử dụng Quỹ bảo hiểm xã hội để đầu tư sinh lời hay không? Bảo hiểm xã hội điện tử EBH hy vọng bạn sẽ có câu trả lời cho riêng mình trong việc sử dụng quỹ BHXH sao cho hiệu quả mà vẫn đảm bảo an toàn.

Tổng hợp: Tài Phạm - EBH