Trước thềm kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV (cuối năm 2025), cử tri tỉnh Lâm Đồng đã kiến nghị Chính phủ xem xét mở rộng độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội từ quy định hiện hành (từ đủ 75 tuổi) xuống còn từ đủ 60 tuổi trở lên, với mức trợ cấp 500.000 đồng/tháng. Cử tri cho rằng Luật Người cao tuổi hiện hành định nghĩa người cao tuổi là công dân từ đủ 60 tuổi trở lên, nên cần có chính sách hỗ trợ phù hợp để đảm bảo an sinh cho nhóm tuổi này.

Bộ Y tế đã ghi nhận kiến nghị này và khẳng định đã nhận được phản ánh từ cử tri Lâm Đồng, đồng thời nhấn mạnh trong quá khứ Nhà nước đã tiến hành nhiều lần hạ độ tuổi và mở rộng đối tượng hưởng trợ cấp xã hội.

1. Quy định pháp luật hiện hành về trợ cấp hưu trí xã hội

Theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024 và các nghị định hướng dẫn có hiệu lực từ 01/7/2025, trợ cấp hưu trí xã hội được quy định như sau:

- Độ tuổi hưởng trợ cấp:

1. Người cao tuổi từ đủ 75 tuổi trở lên nếu không có lương hưu hoặc trợ cấp BHXH thường xuyên;

2. Người từ đủ 70 đến dưới 75 tuổi thuộc hộ nghèo hoặc hộ cận nghèo và không có lương hưu hoặc trợ cấp BHXH thường xuyên.

- Mức trợ cấp:

• Mức trợ cấp 500.000 đồng/tháng được áp dụng chung trên toàn quốc và sẽ được chi trả định kỳ hàng tháng từ ngân sách Nhà nước.

- Định nghĩa người cao tuổi:

• Luật Người cao tuổi hiện hành định nghĩa người cao tuổi là công dân Việt Nam từ đủ 60 tuổi trở lên. Đây là lý do cử tri kiến nghị mở rộng phạm vi thụ hưởng trợ cấp tương ứng với độ tuổi này.

2. Lợi ích của đề xuất mở rộng đối tượng hưởng trợ cấp hưu trí

Việc mở rộng độ tuổi hưởng trợ cấp từ 75 tuổi xuống 60 tuổi nếu được chấp thuận sẽ mang lại nhiều lợi ích rõ rệt:

1. Gia tăng an sinh xã hội: Người lớn tuổi, đặc biệt những người không có lương hưu hay thu nhập ổn định, sẽ có nguồn trợ cấp cơ bản để trang trải chi phí sinh hoạt hàng ngày.

2. Tương quan với tuổi nghỉ hưu và tuổi thọ: Hiện nay tuổi nghỉ hưu ở Việt Nam là 60 tuổi đối với nam và 55 - 58 tuổi đối với nữ (tùy giới tính và nghề nghiệp). Việc hỗ trợ từ 60 tuổi sẽ gần hơn với thực tế tuổi nghỉ hưu, giảm khoảng trống an sinh trước khi người dân đủ điều kiện hưởng lương hưu.

3. Giảm gánh nặng cho gia đình: Trợ cấp ổn định giúp giảm áp lực tài chính lên con cháu và gia đình trong việc chăm sóc người già.

Mặc dù đề xuất được nhiều cử tri và người dân quan tâm ủng hộ, nhưng vẫn tồn tại một số điểm cần cân nhắc:

2.1 Khả năng tài chính của ngân sách Nhà nước

Nhà nước đang thực hiện chính sách để đảm bảo nguồn lực chi trả trợ cấp cho khoảng 1,6 triệu người từ đủ 75 tuổi trở lên với tổng kinh phí khoảng 9.600 tỷ đồng/năm cho trợ cấp hưu trí xã hội 500.000 đồng/tháng.

Việc mở rộng đối tượng xuống 60 tuổi sẽ kéo theo số lượng người nhận tăng mạnh, đòi hỏi phải có cân đối ngân sách kỹ lưỡng từ Chính phủ và Quốc hội.

2.2 Cân nhắc xã hội và kinh tế

Việc mở rộng sớm sẽ tạo tác động tích cực về mặt xã hội, nhưng cũng cần đảm bảo không gây áp lực quá lớn lên quỹ an sinh xã hội khi Việt Nam đang trong giai đoạn già hóa dân số nhanh.

Hiện tại đề xuất vẫn đang trong giai đoạn tiếp thu ý kiến, nghiên cứu thêm trước khi Quốc hội xem xét, thảo luận và quyết định trong kỳ họp tháng 12/2025. Nếu được chấp thuận, đây sẽ là bước tiến lớn trong chính sách an sinh xã hội, mở rộng khả năng tiếp cận chính sách bảo trợ cho người cao tuổi.

Việc cử tri đề xuất người từ 60 tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội 500.000 đồng/tháng phản ánh nhu cầu thực tế của xã hội và mong muốn đảm bảo an sinh cho người cao tuổi sau tuổi lao động. Tuy nhiên, để đề xuất này đi vào thực tiễn cần có sự cân nhắc kỹ lưỡng về nguồn lực ngân sách, đánh giá tác động xã hội - kinh tế, và quy trình lập pháp minh bạch. Chính phủ, Bộ Y tế và các cơ quan liên quan đang nghiên cứu và sẽ trình Quốc hội quyết định vào kỳ họp cuối năm 2025.

Dương Nguyễn