Sau hơn 3 tháng triển khai Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2024, hệ thống cơ sở dữ liệu của BHXH Việt Nam đã ghi nhận những kết quả tích cực ban đầu với gần 19,9 triệu người tham gia, tăng ấn tượng so với cùng kỳ. Tín hiệu đáng mừng nhất chính là số người đề nghị hưởng BHXH một lần đã giảm mạnh 23%, cho thấy niềm tin của người lao động vào chính sách mới.

1. Những điểm mới then chốt của Luật BHXH 2024

Những kết quả ban đầu, đặc biệt là việc giảm mạnh số người rút BHXH một lần, được cho là đến từ tác động trực tiếp của các chính sách nhân văn, hợp lòng dân của Luật BHXH năm 2024. Những thay đổi này đã giải quyết được nhiều vướng mắc tồn tại và tăng cường đáng kể tính hấp dẫn của hệ thống an sinh xã hội.

1.1 Giảm điều kiện hưởng lương hưu xuống còn 15 năm

Một trong những thay đổi mang tính đột phá và có ảnh hưởng lớn nhất chính là việc giảm điều kiện về số năm đóng BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu từ 20 năm xuống còn 15 năm. Quy định này đã mở ra cơ hội được hưởng lương hưu hằng tháng cho rất nhiều người lao động có thời gian tham gia BHXH không liên tục hoặc bắt đầu tham gia muộn, không tích lũy đủ 20 năm đóng. Chính sách này được đánh giá là yếu tố then chốt, giải tỏa tâm lý lo ngại và giúp "giữ chân" người lao động ở lại với hệ thống, thay vì chọn rút BHXH một lần.

1.2 Bổ sung Trợ cấp hưu trí xã hội, xây dựng hệ thống đa tầng

Luật BHXH 2024 đã hiện thực hóa chủ trương về hệ thống BHXH đa tầng bằng việc bổ sung một tầng an sinh mới: Trợ cấp hưu trí xã hội. Chính sách này hướng tới nhóm người cao tuổi (từ đủ 75 tuổi trở lên) không có lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng khác. Việc này thể hiện tính nhân văn sâu sắc, đảm bảo không để ai bị bỏ lại phía sau, đồng thời tăng cường niềm tin của người dân vào lưới an sinh xã hội bao trùm của Nhà nước.

1.3 Mở rộng đối tượng tham gia và tăng quyền lợi

Luật mới cũng tập trung vào việc mở rộng diện bao phủ thông qua việc bổ sung các đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, đơn cử như chủ hộ kinh doanh (có đăng ký kinh doanh) và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã. Song song đó, để tăng tính hấp dẫn của chính sách BHXH tự nguyện, Luật đã bổ sung quyền lợi hưởng chế độ thai sản cho người tham gia, một chính sách rất thiết thực, đáp ứng mong mỏi của nhiều lao động tự do, giúp họ yên tâm tham gia và gắn bó lâu dài với hệ thống.

2. Kết quả tích cực sau hơn 3 tháng đầu thực hiện (Quý 3/2025)

Sau hơn 3 tháng Luật BHXH 2024 chính thức có hiệu lực (tính đến hết tháng 9/2025), các số liệu thống kê ban đầu từ BHXH Việt Nam đã ghi nhận những chuyển biến rõ rệt, cho thấy tác động tích cực của các chính sách mới so với cùng kỳ năm 2024.

2.1 Giảm 23% số người rút BHXH một lần

Một trong những tín hiệu rõ nét nhất là sự thay đổi trong xu hướng hưởng BHXH một lần. Theo thống kê, số người đề nghị hưởng BHXH một lần đã giảm mạnh khoảng 23% so với cùng kỳ năm trước.

Đây được xem là kết quả nổi bật nhất, phản ánh sự thay đổi tích cực trong nhận thức của người lao động. Thay vì lựa chọn hưởng lợi ích trước mắt, nhiều người lao động đã quyết định ở lại hệ thống, tiếp tục tham gia để hướng tới các chế độ an sinh dài hạn, đặc biệt là lương hưu.

2.2 Tăng trưởng ấn tượng về diện bao phủ

Diện bao phủ BHXH cũng ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng. Tính đến hết Quý 3/2025, tổng số người tham gia BHXH trên cả nước đạt gần 19,9 triệu người, tăng khoảng 798.000 người so với cùng kỳ năm 2024.

• BHXH bắt buộc: Đạt gần 17,7 triệu người.

• BHXH tự nguyện: Đạt hơn 2,13 triệu người.

• Bảo hiểm thất nghiệp: Đạt trên 16 triệu người, tăng 694.300 người.

2.3 Đảm bảo chi trả kịp thời, đầy đủ các chế độ

Công tác chi trả, đảm bảo quyền lợi cho người thụ hưởng cũng được thực hiện đầy đủ và kịp thời. Toàn ngành đã giải quyết chế độ BHXH hằng tháng (lương hưu và trợ cấp) cho hơn 144.000 người.

Đồng thời, giải quyết cho hàng triệu lượt người hưởng các chế độ ngắn hạn, góp phần ổn định cuộc sống cho người lao động:

• Chế độ ốm đau: Hơn 5,3 triệu lượt người.

• Chế độ thai sản: Gần 981.500 lượt người.

• Trợ cấp thất nghiệp: Hơn 587.000 người.

3. Đánh giá và thách thức trong giai đoạn tiếp theo

Những kết quả tích cực ban đầu là không thể phủ nhận, tuy nhiên, đây mới chỉ là bước khởi đầu. Giai đoạn tiếp theo đặt ra nhiều yêu cầu và thách thức để duy trì đà tăng trưởng và tiến tới mục tiêu an sinh xã hội toàn dân.

3.1 Khẳng định sự tin tưởng của người lao động

Các số liệu, đặc biệt là việc giảm mạnh số người rút BHXH một lần, chính là minh chứng rõ ràng nhất cho thấy các chính sách mới đã đi vào cuộc sống, đáp ứng đúng nguyện vọng và từng bước củng cố niềm tin của người dân vào hệ thống. 

Việc giảm điều kiện năm đóng để hưởng lương hưu xuống 15 năm được xem là "chìa khóa" thành công bước đầu, giúp người lao động thấy được lợi ích thiết thực và lâu dài của việc tham gia BHXH.

3.2 Thách thức trong việc tiếp tục mở rộng diện bao phủ

Dù số người tham gia tăng, nhưng mục tiêu bao phủ BHXH toàn dân vẫn còn là một chặng đường dài với nhiều thách thức. Tỷ lệ lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH vẫn cần được cải thiện, nhất là ở khu vực phi chính thức, lao động tự do, nông dân. 

Để đạt được mục tiêu này, không chỉ riêng cơ quan BHXH mà cần sự vào cuộc mạnh mẽ, đồng bộ của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là vai trò của cấp ủy, chính quyền địa phương trong công tác tuyên truyền, vận động.

3.3 Yêu cầu tiếp tục nâng cao chất lượng phục vụ

Niềm tin của người dân không chỉ đến từ chính sách mà còn từ chất lượng thực thi. Ngành BHXH cần tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, đơn giản hóa thủ tục, nâng cấp hạ tầng công nghệ, nhất là tối ưu hóa ứng dụng VssID và các dịch vụ công trực tuyến. Việc mang lại trải nghiệm thuận tiện, nhanh chóng cho người tham gia và thụ hưởng chính sách chính là yếu tố then chốt để giữ chân người lao động và thu hút người tham gia mới.

Mặc dù mới được triển khai trong thời gian ngắn, Luật BHXH 2024 đã cho thấy những tác động tích cực và đúng hướng, tạo ra động lực mới cho công tác an sinh xã hội. Kết quả này là nền tảng quan trọng, khẳng định sự ưu việt của chính sách mới, đồng thời đặt ra yêu cầu tiếp tục nỗ lực không ngừng, vượt qua thách thức để tiến tới mục tiêu an sinh xã hội toàn dân và bền vững.

Người tham gia BHXH khi cần hỗ trợ, giải đáp thắc mắc liên quan đến lĩnh vực Bảo hiểm xã hội vui lòng liên hệ cơ quan BHXH gần nhất, tổng đài CSKH BHXH Việt Nam 1900 9068 (1000đ/phút) hoặc liên hệ Trung tâm dịch vụ khách hàng 24/7 của BHXH điện tử eBH Hotline 1900.558872 - 1900.558873 để được tư vấn và hướng dẫn chi tiết.

Mạnh Hùng