Từ 1/9/2021, Thông tư số 06/2021/TT-BLĐTBXH của Bộ Lao Động Thương Binh và Xã Hội chính thức có hiệu lực, chế độ thai sản cho người lao động có nhiều thay đổi đáng chú ý. Theo đó, quy định về thời gian nghỉ và mức trợ cấp cho một số các trường hợp đặc biệt được làm rõ.

Từ 1/9/2021 có nhiều điểm mới trong chế độ thai sản người lao động cần lưu ý.

1. Chế độ thai sản đối với lao động nam từ 1/9/2021

Theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, lao động nam được hưởng chế độ thai sản nếu đang đóng BHXH mà có vợ sinh con. Tuy nhiên, chế độ thai sản mà lao động nam được hưởng từ ngày 01/9/2021 sẽ có một số thay đổi theo Thông tư số 06/2021/TT-BLĐTBXH (sửa đổi bổ sung một số điều của Thông tư số 59/2015/TT-BLĐTBXH quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội về BHXH bắt buộc) ban hành ngày 7/7/2021 như sau:

1.1 Về việc hưởng trợ cấp 01 lần khi vợ sinh con

Theo quy định cũ tại theo Điểm a, Khoản 2, Điều 9, Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH, chỉ có 1 trường hợp được hưởng trợ cấp một lần khi vợ sinh con đó là khi chỉ có lao động nam tham gia BHXH bắt buộc mà đã đóng từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi vợ sinh con.

Tuy nhiên, từ 01/9/2021 lao động nam được hưởng trợ cấp 01 lần khi vợ sinh con nếu thuộc một trong 02 trường hợp:

• Chỉ có lao động nam tham gia BHXH và phải đóng BHXH từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi vợ sinh con.

• Cả 2 vợ chồng cùng tham gia BHXH bắt buộc nhưng người mẹ không đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản mà người cha đã đóng BHXH từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi vợ sinh con.

Như vậy, quy định mới đã bổ sung thêm trường hợp lao động nam được nhận trợ cấp 01 lần khi vợ sinh con.

Mức trợ cấp 01 lần khi sinh con được tính như sau: Trợ cấp 01 lần/con = 2 x Mức lương cơ sở (Theo Điều 38, Luật Bảo hiểm xã hội 2014).

1.2 Về cách xác định thời gian 12 tháng trước khi sinh con với lao động nam

Trước đây Thông tư số 59/2015/TT-BLĐTBXH không có hướng dẫn cụ thể về cách xác định thời gian 12 tháng trước khi sinh con đối với lao động nam để hưởng chế độ thai sản. 

Từ ngày 01/9/2021 thời gian 12 tháng trước khi sinh con đối với người lao động nam, người chồng của người mẹ nhờ mang thai hộ hưởng trợ cấp một lần khi vợ sinh con được xác định như sau:

- Trường hợp sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi trước ngày 15 của tháng: Tháng sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi không tính vào thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi.

- Trường hợp sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi từ ngày 15 trở đi của tháng:

• Nếu tháng đó có đóng BHXH thì tháng sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi được tính vào thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi. 

• Nếu tháng đó không đóng BHXH thì thì tháng sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi không tính vào thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi.

1.3 Về cách tính thời gian nghỉ thai sản cho lao động nam

Thời gian nghỉ hưởng chế độ thai sản của nam được quy định tại Khoản 2, Điều 34, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014:

Cách tính thời gian nghỉ hưởng chế độ thai sản đối với trường hợp lao động nam nghỉ hưởng chế độ nhiều lần. 

• Nghỉ 05 ngày làm việc với những trường hợp thông thường;

• Nghỉ 07 ngày làm việc nếu vợ sinh con phải phẫu thuật, sinh con dưới 32 tuần tuổi;

• Nghỉ 10 ngày làm việc nếu vợ sinh đôi; từ sinh 3 trở lên thì cứ thêm mỗi con được nghỉ thêm 03 ngày làm việc;

• Nghỉ 14 ngày làm việc nếu vợ sinh đôi trở lên mà phải phẫu thuật.

Trước đây, các văn bản pháp lý không hướng dẫn về trường hợp lao động nam nghỉ hưởng chế độ thai sản nhiều lần. Hiện theo quy định tại Thông tư 06/2021/TT-BLĐTBXH, từ 01/9/2021 nếu lao động nam nghỉ hưởng chế độ thai sản nhiều lần thì thời gian bắt đầu nghỉ việc của lần cuối cùng vẫn phải trong khoảng thời gian 30 ngày đầu kể từ ngày vợ sinh con và tổng thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản không quá thời gian quy định. 

2. Hưởng chế độ thai sản trong trường hợp mang thai đôi

Theo quy định cũ quy định tại Khoản 3, Điều 10, Thông tư số 59/2015/TT-BLĐTBXH hướng dẫn về chế độ thai sản thì:

“Trường hợp lao động nữ mang thai đôi trở lên mà khi sinh nếu có thai bị chết hoặc chết lưu thì chế độ thai sản được giải quyết đối với con còn sống. Thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản khi sinh con của lao động nữ được tính theo số con được sinh ra, bao gồm cả con bị chết hoặc chết lưu.”

Tuy nhiên, từ 1/9/2021 đã được sửa đổi như sau: 

“Trường hợp lao động nữ mang thai đôi trở lên mà khi sinh nếu có con bị chết hoặc chết lưu thì thời gian hưởng, trợ cấp thai sản khi sinh con và trợ cấp một lần khi sinh con được tính theo số con được sinh ra, bao gồm cả con bị chết hoặc chết lưu.”

Như vậy, theo quy định mới đối với trường hợp mang thai đôi trở lên ngoài ngày nghỉ còn được hưởng trợ cấp thai sản khi sinh con và trợ cấp một lần khi sinh con. Các khoản trợ cấp này được tính theo được tính theo số con được sinh ra, bao gồm cả con bị chết hoặc chết lưu.

Ví dụ: 

Ngày 15/9/2021 chị A sinh đôi. Tuy nhiên có 01 bé bị chết ngay sau khi sinh và mức lương cơ sở năm 2021 là 1,49 triệu đồng/tháng. Chị A được giải quyết chế độ đối với cả 2 bé với số tiền thai sản như sau:

(1) Về mức hưởng trợ cấp 1 lần khi sinh

Mức trợ cấp 1 lần khi sinh = số con x 2 lần mức lương cơ sở tại thời điểm sinh con

Vậy, chị A được hưởng: Mức trợ cấp 1 lần khi sinh = 2 x 2 x 1,49 = 5,96 triệu đồng/tháng 

(2) Về  trợ cấp thai sản

Chị A được hưởng trợ cấp thai sản (trong 06 tháng):

Mức hưởng hàng tháng = 100% x (Mức bình quân tiền lương tháng đóng/ BHXH 06 tháng trước khi nghỉ việc)

(3) Về thời gian nghỉ hưởng chế độ thai sản

Thời gian nghỉ hưởng chế độ thai sản của nữ lao động sinh con được quy định như sau: 

• Lao động nữ sinh con được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản trước và sau khi sinh con là 06 tháng. 

• Trường hợp lao động nữ sinh đôi trở lên thì tính từ con thứ hai trở đi, cứ mỗi con, người mẹ được nghỉ thêm 01 tháng.

Vậy chị A sẽ được nghỉ hưởng chế độ thai sản là 07 tháng theo quy định. Thời gian nghỉ hưởng thai sản này tính cả ngày lễ, ngày tết và ngày nghỉ hàng tuần.

3. Quy định về thời gian hưởng chế độ thai sản đối với lao động nữ

Thông tư số 06/2021/TT-BLĐTBXH bổ sung thêm Khoản 5, Điều 10, Thông tư số 59/2015/TT-BLĐTBXH. Theo đó, từ 01/9/2021 khi tính thời gian hưởng chế độ thai sản quy định như sau:

Quy định về thời gian hưởng chế độ thai sản.

• Thời gian khi khám thai, sẩy thai, nạo, hút thai, thai chết lưu hoặc phá thai bệnh lý; thời gian lao động nam nghỉ khi vợ sinh con; khi thực hiện các biện pháp tránh thai mà trùng thời gian nghỉ phép hằng năm, nghỉ việc riêng, nghỉ không hưởng lương: Không được tính hưởng chế độ thai sản.

• Thời gian nghỉ việc ngoài thời gian nghỉ phép hằng năm, nghỉ việc riêng, nghỉ không hưởng lương được tính hưởng chế độ thai sản. 

Trước đây, theo luật không có quy định về thời gian nói trên khi tính hưởng chế độ thai sản. Điều này có nghĩa, khi quy định mới được áp dụng, người lao động sẽ mất đi một phần quyền lợi.

4. Chế độ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau thai sản

Căn cứ theo Điều 41, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, lao động nữ ngay sau thời gian hưởng chế độ thai sản, trong khoảng thời gian 30 ngày đầu làm việc mà sức khỏe chưa phục hồi thì được nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khoẻ. Thời gian nghỉ tùy thuộc vào từng trường hợp nằm trong khoảng từ 05 ngày đến 10 ngày.

Tại Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH thời gian 30 ngày đầu làm việc nêu trên chưa được làm rõ. Nhưng tại Thông tư 06/2021/TT-BLĐTBXH thời gian này đã được làm rõ, bổ sung cho Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH. Cụ thể

Về cách xác định thời gian 30 ngày đầu làm việc:

Từ 01/9/2021: Khoảng thời gian 30 ngày đầu làm việc được tính kể từ ngày hết thời hạn được hưởng chế độ thai sản mà sức khỏe của người lao động chưa phục hồi.

Bổ sung trường hợp trong năm có nhiều lần nghỉ dưỡng sức sau thai sản:

Theo quy định mới từ 01/9/2021 trường hợp lao động nữ trong một năm mà vừa nghỉ việc hưởng chế độ dưỡng sức sau khi sẩy thai, nạo, hút thai, thai chết lưu hoặc phá thai bệnh lý; vừa nghỉ việc hưởng chế độ dưỡng sức sau khi sinh con thì thời gian hưởng chế độ dưỡng sức tối đa/năm của mỗi trường hợp như sau:

• Nghỉ tối đa 07 ngày: Lao động nữ sinh con phải phẫu thuật;

• Nghỉ tối đa 10 ngày: Lao động nữ sinh một lần từ hai con trở lên;

• Nghỉ tối đa 05 ngày: Các trường hợp khác;

Qua những điểm mới của chế độ thai sản từ 01/9/2021 được Bảo hiểm xã hội điện tử eBH tổng hợp, hy vọng sẽ giúp bạn đọc có cái nhìn tổng quát nhất về sự thay đổi trong chế độ thai sản của người lao động giúp bạn đọc bảo vệ được lợi ích cho mình. Cùng theo dõi tin tức tại website ebh.vn để cập nhật và tìm hiểu thêm những quy định mới về chế độ nghỉ hưu, chế độ tai nạn lao động bệnh nghề nghiệp và các chính sách mới nhất ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động và doanh nghiệp trong lĩnh vực bảo hiểm xã hội.

>> Hỏi - Đáp: Sau khi sinh bao lâu người lao động được nhận tiền thai sản?