Chế độ nghỉ hưu sớm được quy định tại Bộ luật lao động, theo đó người lao động muốn nghỉ hưu sớm sẽ phải đảm bảo điều kiện về thời gian tham gia BHXH và độ tuổi để được hưởng chế độ nghỉ hưu sớm. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về vấn đề này.

Quy định về chế độ nghỉ hưu sớm đối với người lao động

1. Độ tuổi nghỉ hưu của người lao động

Căn cứ theo quy định tại Khoản 2, Điều 169, Bộ luật lao động 2019 quy định về tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường như sau:

- Tuổi nghỉ hưu của NLĐ được điều chỉnh theo lộ trình cho đến khi đủ 62 tuổi đối với lao động nam vào năm 2028 và đủ 60 tuổi đối với lao động nữ vào năm 2035.

- Kể từ năm 2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường là đủ 60 tuổi 03 tháng đối với lao động nam và đủ 55 tuổi 04 tháng đối với lao động nữ; sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 03 tháng đối với lao động nam và 04 tháng đối với lao động nữ.

Trường hợp NLĐ nghỉ hưu sớm để được hưởng chế độ hưu trí bảo hiểm xã hội, NLĐ phải đáp ứng các điều kiện nhất định về độ tuổi, công việc hoặc sức khỏe.

2. Điều kiện nghỉ hưu sớm

Nghỉ hưu sớm là nhu cầu của nhiều NLĐ vì lý do cá nhân hoặc do không đáp ứng được điều kiện làm việc nặng nhọc, nguy hiểm, hoặc do sức khỏe không được đảm bảo...

2.1 Nghỉ hưu sớm do điều kiện lao động

Theo Khoản 3, Điều 169, Bộ luật lao động 2019, NLĐ làm nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn có thể nghỉ hưu ở tuổi thấp hơn nhưng không quá 05 tuổi so với quy định tại thời điểm nghỉ hưu, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác. 

Mặt khác, căn cứ theo Điều 54, Luật Bảo hiểm xã hội 2014 (được sửa đổi bổ sung bởi Khoản 1, Điều 219, Bộ luật Lao động 2019) điều kiện để NLĐ nghỉ hưu trước tuổi được hưởng lương hưu là có đủ từ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội  trở lên và thuộc một trong các trường hợp sau đây: 

- Đủ tuổi nghỉ hưu sớm (theo quy định tại Khoản 3, Điều 169, Bộ luật Lao động và có đủ 15 năm làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc có đủ 15 năm làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên trước ngày 01/01/2021;

- Người lao động có tuổi thấp hơn tối đa 10 tuổi so với tuổi nghỉ hưu của NLĐ lao động trong điều kiện bình thường và có đủ 15 năm làm công việc khai thác than trong hầm lò;

- Người bị nhiễm HIV do tai nạn rủi ro nghề nghiệp trong khi thực hiện nhiệm vụ được giao.

2.2 Nghỉ hưu sớm do bị suy giảm khả năng lao động

Trường hợp nghỉ hưu sớm do bị suy giảm khả năng lao động NLĐ cần đáp ứng đủ điều kiện theo quy định tại Điều 55, Luật Bảo hiểm xã hội 2014 được sửa đổi bổ sung tại  Khoản 1, Điều 219, Bộ luật Lao động 2019. Cụ thể như sau: 

NLĐ có đủ 20 năm đóng BHXH và thuộc 1 trong các trường hợp:

- Có tuổi thấp hơn tối đa 05 tuổi so với tuổi nghỉ hưu trong điều kiện lao động bình thường khi bị suy giảm khả năng lao động từ 61% đến dưới 81%;

- Có tuổi thấp hơn tối đa 10 tuổi so với tuổi nghỉ hưu trong điều kiện lao động bình thường khi bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên;

- Có đủ 15 năm trở lên làm nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên.

Đối với các đối tượng là sỹ quan, lực lượng quân đội, cảnh sát... (NLĐ quy định tại điểm đ và điểm e Khoản 1, Điều 2, của Luật Bảo hiểm xã hội) khi nghỉ việc có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên, bị suy giảm khả năng lao động từ 61% 

- Có tuổi thấp hơn tối đa 10 tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định tại Khoản 2, Điều 169 của Bộ luật Lao động 2019;

- Có đủ 15 năm trở lên làm nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành.

Cách tính lương hưu khi nghỉ hưu sớm do suy giảm khả năng lao động

3. Mức lương hưởng khi nghỉ hưu sớm

Theo quy định của Luật bảo hiểm xã hội người lao động có đủ điều kiện về số năm tham gia BHXH và độ tuổi nghỉ hưu sẽ được hưởng lương hưu theo quy định của pháp luật. 

Mức hưởng lương hưu được tính như sau: 

Mức lương hưu hàng tháng = [Tỷ lệ (%) hưởng lương hưu hằng tháng] x [Mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH]

Trong đó tỉ lệ lương hưu được tính căn cứ vào số năm tham gia BHXH.

3.1 Chế độ nghỉ hưu sớm do điều kiện lao động 

Chế độ của NLĐ nghỉ hưu sớm do điều kiện lao động nặng nhọc, nguy hiểm, do  làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn như sau:

+ Được hưởng lương hưu theo quy định của pháp luật;

+ Được cấp thẻ BHYT miễn phí;

+ Lao động nữ nghỉ hưu từ ngày 01/01/2018 trở đi, tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng được tính bằng 45% tương ứng với 15 năm đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng BHXH thì tính thêm 2%; mức tối đa bằng 75%;

+ Lao động nam nghỉ hưu từ ngày 01/01/2018 trở đi, tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng được tính bằng 45% tương ứng với 16 năm, năm 2019 là 17 năm, năm 2020 là 18 năm, năm 2021 là 20 năm đóng BHXH (sửa đổi bởi Bộ luật lao động 2019), sau đó cứ thêm mỗi năm đóng BHXH, được tính thêm 2%; mức tối đa bằng 75%.

3.2 Chế độ nghỉ hưu sớm do bị suy giảm khả năng lao động

Căn cứ theo Khoản 1, Điều 55, Luật Bảo hiểm xã hội được sửa đổi bởi Điều 219, Bộ luật lao động 2019) thì NLĐ bị suy giảm khả năng lao động được hưởng lương hưu với mức thấp hơn so với người đủ điều kiện hưởng lương hưu quy định tại các Điểm a, b và c Khoản 1, Điều 54, Luật Bảo hiểm xã hội. 

- Mức lương hưu hằng tháng của NLĐ bị suy giảm khả năng lao động được tính như quy định tại Khoản 1 và Khoản 2 Điều 56, Luật Bảo hiểm xã hội , sau đó cứ mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định thì giảm 2%.

- Trường hợp tuổi nghỉ hưu có thời gian lẻ đến đủ 06 tháng thì mức giảm là 1%, từ trên 06 tháng thì không giảm tỷ lệ phần trăm do nghỉ hưu trước tuổi. 

Ngoài ra NLĐ nghỉ hưu do bị suy giảm khả năng lao động còn được cấp thẻ BHYT miễn phí theo quy định. Các quyền lợi về thăm khám, chữa và điều trị bệnh BHYT được đảm bảo như đối với trường hợp về hưu đúng độ tuổi.

Trên đây là những chia sẻ từ Bảo hiểm xã hội điện tử eBH về chế độ nghỉ hưu sớm bảo vệ lợi ích tối đa cho người lao động. Tuy nhiên, trong một số trường hợp về hưu sớm sẽ bị giảm tỉ lệ hưởng lương hưu. Người lao động cần cân nhắc để lựa chọn phương án nghỉ hưu có lợi nhất.