Từ ngày 1/7/2025, các chính sách trong Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2024 chính thức có hiệu lực. Theo đó, những hộ kinh doanh đăng ký và nộp thuế theo phương pháp kê khai sẽ thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc. Tuy nhiên, không phải tất cả chủ hộ kinh doanh đều phải thực hiện nghĩa vụ này. Vậy chủ hộ kinh doanh nào không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc?

Chủ hộ kinh doanh là đối tượng phải tham gia BHXH bắt buộc nhưng không phải tất cả

1. Những ai thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc từ 1/7/2025?

Theo quy định, từ ngày 1/7/2025, chủ hộ kinh doanh đăng ký và nộp thuế theo phương pháp kê khai sẽ phải tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc. Chính sách này là một bước tiến quan trọng trong hệ thống an sinh xã hội, nhằm đảm bảo quyền lợi lâu dài cho cả người lao động và những cá nhân tự chủ trong hoạt động kinh tế.

Phương pháp kê khai là hình thức kê khai thuế theo doanh thu, chi phí, có báo cáo định kỳ và hạch toán kế toán cụ thể. Những chủ hộ thuộc nhóm này sẽ tham gia BHXH theo tỷ lệ phần trăm thu nhập, được hưởng đầy đủ các chế độ của BHXH bắt buộc như ốm đau, thai sản, hưu trí và tử tuất. 

Mức đóng BHXH bắt buộc của chủ hộ kinh doanh từ 1/7/2025

Tuy nhiên, nhiều trường hợp chủ hộ kinh doanh không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc ngay từ 1/7/2025.

2. Các trường hợp không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc từ 1/7/2025

Dù quy định mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, vẫn có những ngoại lệ. Cụ thể, các đối tượng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc từ 1/7/2025 như sau: 

Chủ hộ kinh doanh là người lao động không phải tham gia BHXH bắt buộc

2.1 Chủ hộ kinh doanh đang tham gia BHXH bắt buộc ở nơi khác

Theo quy định tại Điểm a và Điểm b, Khoản 3 Điều 3 Nghị định số 158/2025/NĐ-CP (quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật BHXH về BHXH bắt buộc), người đồng thời thuộc nhiều đối tượng tham gia BHXH bắt buộc thì chỉ phải đóng tại một nơi. 

Trường hợp chủ hộ kinh doanh (HKD) đang làm việc theo hợp đồng lao động tại một doanh nghiệp, cơ quan Nhà nước, hoặc tổ chức… và đã tham gia BHXH bắt buộc theo quy định ở doanh nghiệp đó, thì không cần tham gia BHXH bắt buộc theo diện chủ hộ kinh doanh. 

Do đó, trường hợp này chủ hộ vẫn tiếp tục đóng BHXH bắt buộc tại nơi làm việc của mình và không phải tham gia BHXH bắt buộc theo hộ kinh doanh. 

2.2 Hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán

Chủ hộ kinh doanh không nộp thuế theo phương pháp kê khai, cụ thể là nộp thuế khoán thì chưa thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc từ ngày 1/7/2025. Những hộ này sẽ bắt đầu tham gia BHXH bắt buộc từ ngày 1/7/2029, tức là sau 4 năm kể từ khi chính sách áp dụng với nhóm kê khai.

Chủ HKD không tham gia BHXH bắt buộc có thể tham gia theo hình thức tự nguyện

3. Tham gia BHXH tự nguyện - Giải pháp linh hoạt cho chủ hộ kinh doanh

Đối với chủ hộ kinh doanh không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc hoặc muốn được hưởng lương hưu trong tương lai thì việc tham gia BHXH tự nguyện là giải pháp linh hoạt. 

Từ 01/7/2025 theo quy định mới trong Luật BHXH 2024 thì đối tượng tham gia BHXH tự nguyện đã được mở rộng chỉ cần đáp ứng các điều kiện sau:

1. Công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên. 

2. Không thuộc nhóm đang tham gia BHXH bắt buộc

3. Không đang được nhận lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng. 

a) Quyền lợi khi tham gia

Từ ngày 1/7/2025, khi Luật Bảo hiểm xã hội 2024 chính thức có hiệu lực, Chủ hộ kinh doanh (HKD) tham gia BHXH tự nguyện sẽ được hưởng 04 chế độ bao gồm: Trợ cấp thai sản, chế độ hưu trí, tử tuất và bảo hiểm tai nạn lao động.

Chủ HKD tham gia BHXH tự nguyện có thể chọn mức đóng phù hợp với thu nhập thực tế và còn có thể được Nhà nước hỗ trợ mức đóng theo quy định.

b) Cách thức tham gia

Chủ hộ kinh doanh có thể đăng ký tham gia BHXH tự nguyện thông qua một trong các phương thức sau:

1. Đăng ký tại Cơ quan BHXH nơi cư trú.

2. Đăng ký tại các tổ chức dịch vụ được ủy quyền như: bưu điện, đại lý thu.

3. Đăng ký trực tuyến tại website Cổng dịch vụ công BHXH Việt Nam.

Đây là cách giúp người lao động tự do và các chủ kinh doanh nhỏ... đảm bảo được quyền lợi an sinh trong tương lai nếu không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc.

Việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc từ ngày 1/7/2025 là một bước tiến lớn trong việc hoàn thiện hệ thống an sinh xã hội tại Việt Nam. Tuy nhiên, không phải tất cả chủ hộ kinh doanh đều thuộc diện tham gia ngay, mà tùy thuộc vào hình thức kê khai thuế và tình trạng tham gia BHXH hiện tại của họ.

Đối với những trường hợp chưa bắt buộc, việc chủ động tìm hiểu và cân nhắc tham gia BHXH tự nguyện sẽ giúp đảm bảo quyền lợi lâu dài, ổn định cuộc sống về sau. Chủ hộ kinh doanh nên theo dõi kỹ các mốc thời gian, điều kiện áp dụng để có kế hoạch tham gia phù hợp, tránh bị xử phạt do hiểu sai quy định.

Trên đây là những chia sẻ từ Bảo hiểm xã hội điện tử eBH về một số đối tượng là chủ hộ kinh doanh không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc theo quy định mới. Nếu bạn cần hỗ trợ vui lòng liên hệ cơ quan BHXH gần nhất hoặc Tổng đài HTKH 24/7 miễn phí của EBH 1900 558872 - 1900 558873 để được trợ giúp.

Nguyệt Nga