Chế độ BHXH đối với người hoạt động không chuyên trách ở các xã, phường, thị trấn có sự thay đổi đặc biệt từ năm 2019. Điều này được đánh dấu bằng Nghị định 34/2019/NĐ-CP ngày 24/4/2019. Theo đó, với mức đóng BHXH thấp, người hoạt hoạt động không chuyên trách có cơ hội được hưởng lương hưu từ việc tham gia BHXH bắt buộc.

Người không chuyên trách tại xã, phường, thị trấn thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc

1. Chế độ BHXH cho người hoạt động không chuyên trách là gì?

Song song với cán bộ, công chức tại xã, phường, thị trấn thì cán bộ không chuyên trách cũng đóng góp một phần không nhỏ trong hệ thống quản lý của nhà nước ta. Tuy nhiên, chế độ của người hoạt động không chuyên trách này lại không thực sự cao.

Trước đây, tại Khoản 2, Điều 15, Nghị định 92/2009/NĐ-CP ban hành ngày 22/10/2009 thì người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Cùng với mức hỗ trợ lương còn hạn chế trong khi mức giá tiêu dùng ngày càng tăng, khiến cho cuộc sống của nhiều cán bộ gặp khó khăn.

Để giải quyết những khó khăn và đảm bảo lợi ích hợp pháp của nhóm đối tượng này Chính phủ đã ban hành Nghị định 34/2019/NĐ-CP ngày 24/4/2019 sửa đổi, bổ sung Nghị định 92/2009/NĐ-CP. Theo đó, sửa đổi Khoản 2, Điều 15, Nghị định 92/2009/NĐ-CP. Cụ thể những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc (Quy định tại Khoản 7, Điều 2, Luật sửa đổi) chính thức có hiệu lực từ ngày 25/6/2019.

Mặc dù thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, tuy nhiên chế độ BHXH cho người hoạt động không chuyên trách lại có phần khác biệt so với các đối tượng tham gia BHXH bắt buộc khác. 

Chế độ BHXH người hoạt động không chuyên trách được hưởng:

Cụ thể, Theo Điều 85, Luật Bảo hiểm xã hội người hoạt động không chuyên trách tại xã, phường, thị trấn hàng tháng hằng tháng chỉ đóng bằng 8% mức lương cơ sở vào quỹ hưu trí và tử tuất. Mức lương cơ sở từ 01/7/2023 là 1.800.000 đồng, tương đương với mức đóng 144.000 đồng vào quỹ hưu trí và tử tuất.

Mặt khác, căn cứ theo Điều 24 và Điều 30, Điều 42, Luật Bảo hiểm xã hội 2014 về đối tượng được hưởng chế độ BHXH, người hoạt động không chuyên trách tại các xã, phường thị trấn sẽ chỉ được hưởng chế độ hưu trí, tử tuất không được hưởng chế độ thai sản, chế độ ốm đau, chế độ tai nạn - bệnh nghề nghiệp.

Mức lương của người làm công tác không chuyên trách

2. Mức lương của người làm công tác không chuyên trách là bao nhiêu?

Theo Khoản 9, Điều 2 và Khoản 1, Điều 3 của Nghị định 38/2019/NĐ-CP ban hành ngày 9/5/2019 quy định mức lương cơ sở dùng để tính lương cho người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn và tổ dân phố.

2.1 Đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã

Căn cứ theo Khoản 5, Điều 2, Nghị định 34/2019/NĐ-CP (sửa đổi bổ sung Điều 14, Nghị định số 92/2009/NĐ-CP), người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã được hưởng chế độ phụ cấp, chế độ BHXH và chế độ bảo hiểm y tế. Ngân sách nhà nước thực hiện khoán quỹ phụ cấp, bao gồm cả hỗ trợ BHXH và BHYT để chi trả hàng tháng đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã.

Từ ngày 01/7/2023, mức lương cơ sở được nâng lên mức 1.800.000 đồng/tháng. Theo đó mức khoán quỹ phụ cấp và tổng quỹ phụ cấp được khoán năm 2023 như sau:

Căn cứ theo quỹ phụ cấp quy định tại bảng nêu trên, căn cứ vào yêu cầu quản lý, đặc thù của từng cấp xã, tỷ lệ chi thường xuyên của cấp xã, nguồn kinh phí chi cho cải cách chính sách tiền lương của địa phương, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trình Hội đồng nhân dân cùng cấp quy định cụ thể mức phụ cấp của từng chức danh, mức phụ cấp kiêm nhiệm chức danh đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã.

2.2 Đối với người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố

Đối với đối tượng là người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố Ngân sách nhà nước thực hiện khoán quỹ phụ cấp theo bảng sau đây:

Lưu ý: đối với người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố được hưởng phụ cấp theo nguyên tắc như sau:

- Hàng tháng, không quá 03 người được hưởng phụ cấp từ ngân sách nhà nước.

- Mức hưởng lương chỉ áp dụng đối với các chức danh: Bí thư Chi bộ; Trưởng thôn hoặc Tổ trưởng tổ dân phố; Trưởng Ban công tác mặt trận.

Đối với người tham gia công việc ở thôn, tổ dân phố ngoài 03 chức danh nêu trên được hưởng bồi dưỡng khi trực tiếp tham gia vào công việc của thôn, tổ dân phố từ các quỹ như: đoàn phí, hội phí khoán cho các đoàn thể và từ các nguồn quỹ khác (nếu có).

3. Mức lương hưu đối với người hoạt động không chuyên trách

Mức hưởng lương hưu của người hoạt động không chuyên trách được tính theo mức hưởng lương hưu quy định tại Điều 56, Luật Bảo hiểm xã hội 2014. Cụ thể mức hưởng được tính như sau:

• Mức lương hưu hằng tháng của người lao động đủ điều kiện quy định tại Điều 73 của Luật Bảo hiểm xã hội 2014 được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH. Sau đó cứ thêm mỗi năm được tính thêm 2%. 

• Mức hưởng lương hưu hàng tháng tối đa bằng 75%.

Lưu ý: Lao động nữ là người hoạt động chuyên trách hoặc không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn tham gia BHXH khi nghỉ việc mà có từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm đóng BHXH và đủ 55 tuổi thì được hưởng lương hưu.

Như vậy chính sách về bảo hiểm xã hội đối với người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường thị trấn năm 2023 như sau:

1) Là công dân Việt Nam thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Điều này có hiệu lực từ ngày 25/6/2019 theo Nghị định số 34/2019/NĐ-CP.

2) Hàng tháng đóng bằng 8% mức lương cơ sở vào quỹ hưu trí và tử tuất. Năm 2023, mức lương cơ sở là 1.800.000 đồng/tháng, tương đương với mức đóng 144.000 đồng/tháng.

3) Chỉ được hưởng chế độ hưu trí và tử tuất, không được hưởng chế độ thai sản, chế độ ốm đau và chế độ tai nạn - bệnh nghề nghiệp.

4) Được hưởng chế độ phụ cấp và chế độ bảo hiểm y tế theo quy định của nhà nước.

Bảo hiểm xã hội điện tử EBH hy vọng những thông tin này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về chế độ BHXH cho người hoạt động không chuyên trách cấp xã, phường, thị trấn. Nếu bạn có thắc mắc gì khác, xin vui lòng gửi cho EBH. EBH luôn sẵn sàng giúp bạn.